Giriþ: Son yýllarda giderek popüler hale gelen ve hemþirelik bakýmý kapsamýnda bir hemþirelik giriþimi olarak da sunulabilen tamamlayýcý ve alternatif yöntemler kadýn saðlýðý alanýnda da kullanýlmaktadýr. 20. Yüzyýlýn sonlarýna doðru Amerika’da kurulmuþ olan Ulusal Alternatif Týp Merkezi (National Center for Complementary and Integrative Health) tamamlayýcý yöntemleri; mevcut týp uygulamalarýna eþlik eden uygulamalar olarak tanýmlarken, alternatif yöntemleri; týp uygulamalarý yerine kullanýlan uygulamalar olarak ifade etmiþtir. Tamamlayýcý ve alternatif yöntemler doða kaynaklý ürünler, zihin ve vücut aktiviteleri ile diðer uygulamalar olmak üzere üç ana grupta incelenmektedir. Doða kaynaklý ürünleri bitkiler, vitaminler, mineraller ve prebiyotikler oluþturur. Zihin ve vücut aktivitelerinde; osteopatik, manipülasyon, meditasyon, masaj terapi ve yoga yer alýr. Geleneksel Çin týbbý, Ayurveda týp uygulamalarý, homeopati ve natüropati diðer baþlýðý altýndaki tamamlayýcý ve alternatif tedavileri oluþturur. Amaç: Bu derleme tamamlayýcý ve alternatif yöntemlerden biri olan yoganýn prenatal dönemde kadýn saðlýðý üzerine etkileri konusunda bilgi saðlamak amacýyla hazýrlanmýþtýr. Kapsam: Çalýþma, Pubmed, Google Akademi, Google Scholar, EBSCO Host, Kocaeli Üniversitesi Kütüphanesi veri tabanlarý taranarak yürütülmüþtür. Bu derlemede Ýngilizce veya Türkçe dillerinde 2004 ile 2018 yýllarý arasýnda yayýnlanmýþ makaleleri kapsamaktadýr. Çalýþma derleme olarak hazýrlandýðý için etik kurul ve kurum izni gerektirmemektedir. Bulgular: Kadýnlar gebelikleri süresince fizyolojik ve psikolojik birçok deðiþim yaþamaktadýr. Ruh halindeki deðiþimler, kafa karýþýklýðý ve üzüntüde bunlardan sadece bir kaçýdýr. Bu durumla karþýlaþan kadýnlar psikiyatrik hastalýk stigmasýna maruz kalmamak için hekime baþvurmak yerine alternatif ve tamamlayýcý yöntemlere baþvurmaktadýr. Yapýlan bir çalýþmaya göre Ýkinci ve üçüncü trimestýrda düzenli bir yoga programý ile anksiyete ve depresyonun rutin antenatal egzersizlere oranla daha fazla azaldýðý gözlenmiþtir. Prenatal dönemde yoga yapan kadýnlarda tükrük kortizol ve tükrük immunoglobülin A düzeyi bakýlmýþ ve yoganýn tükrük kortizol düzeyini azaltarak stresi azalttýðý, tükrük immunoglobülin A düzeyini artýrarak baðýþýklýðý güçlendirdiði saptanmýþtýr. Yoga uygulamasý öncesinde ve sonrasýnda uygulanan ruh hali profil derecesi ölçeðine göre; gerginlik – anksiyete oraný % 77.2’den %60’a, depresyon % 65.9’dan % 57.’e, öfke-düþmanlýk % 77.2’den % 48.6’ya, yorgunluk % 81.8’den % 74.3’e,konfüzyon % 79.5’den % 68.6’ya gerilemiþtir. Antenatal dönemde uygulanan yoga programýnýn gebelikte yaþanan semptomlar ve doðum üzerine olumlu etkileri olduðu gözlenmiþtir. Yoga gebe kadýnlarda görülen orta düzeyde uyku sorunlarýna iyi gelmektedir. Yoga uygulamasý yapan grupla yoga uygulamasý yapmayan grup arasýnda preterm doðum oranýna bakýlmýþ ve preterm doðum oranýnda istatiksel açýdan anlamlý bir düþme olduðu gözlenmiþtir. Sonuç: Prenatal dönem hem maternal hem de fetal ihtiyaçlarýn arttýðý, fizyolojik ve patolojik süreçlerin iç içe geçtiði dinamik bir süreçtir. Bu nedenle gebe kadýn; gebelik öncesi, sýrasý ve sonrasýnda birçok problem yaþamakta ve hemþirenin özel ilgi ve alakasýna ihtiyaç duymaktadýr. Baðýmsýz fonksiyonlarýmýz doðrultusunda hemþirelik bakýmý içerisinde bir giriþim olarak yer verebileceðimiz tamamlayýcý ve alternatif yöntemlerden biri olan yoga uygulamasýnýn prenatal dönemde kadýnlarýn yaþadýklarý sorunlarla baþ etmeleri konusunda yardýmcý olabileceðine dair literatürde çalýþmalara rastlanmaktadýr. Ancak bu konuda daha büyük ve farklý örneklem gruplarý ile gebelikte yaþanan sorunlara spesifik randomize kontrollü deneysel çalýþma yapýlmasýna ihtiyaç vardýr.
Anahtar Kelimeler: prenatal, yoga, tamamlayýcý ve alternatif
|
