Amaç: Bu çalýþma, postmenopozal vertebral osteopenisi olan kadýnlarýn diyetlerinde yapýlan deðiþikliklerin kemik yapým ve yýkým biyobelirteçleri üzerindeki etkilerini araþtýrmak amacýyla yapýlmýþtýr.
Gereç ve Yöntem: Nisan 2017 – Kasým 2017 tarihleri arasýnda Ümraniye Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’ne baþvuran 108 gönüllü kadýnla yürütülmüþtür. Çalýþmaya baþlamadan önce bir ay süreyle rutin beslenmeleri izlenmiþtir. Bunun için, 2 günlük besin tüketim kaydý ve besin tüketim sýklýðý alýnarak, katýlýmcýlar 4 gruba ayrýlmýþtýr (yüksek karbonhidratlý, yüksek proteinli, yüksek sodyumlu ve normal diyet). Çalýþmanýn baþýnda, tüm katýlýmcýlardan kan ve idrar numuneleri alýnmýþ ve rutin beslenme düzenlerinden farklý içerikli diyetler düzenlenmiþtir (düþük karbonhidratlý, düþük proteinli, düþük sodyumlu diyet ve kontrol diyeti). Diyetlere uyumu deðerlendirmek üzere katýlýmcýlar 3 ay süreyle takip edilmiþtir. Üç ayýn sonunda kan ve idrar örnekleri tekrar alýnarak kemik yapým biyobelirteci olan osteokalsin ve kemik yýkým biyobelirteci olan N-terminal telopeptit (NTX) düzeylerindeki deðiþiklikler incelenmiþtir.
Bulgular: Kemik mineral yoðunluðu ile yaþ, beden kütle indeksi, fiziksel aktivite, doðum sayýsý, ailede osteopeni tanýsý almýþ birey varlýðý ve sodyum alýmý arasýnda anlamlý iliþki bulunmuþtur (p<0,05). Ayrýca, düþük proteinli diyet alan katýlýmcýlarýn osteokalsin seviyelerinde anlamlý bir azalma (p<0,001) ve düþük karbonhidratlý diyet alan katýlýmcýlarýn osteokalsin seviyelerinde belirgin bir artýþ saptanmýþtýr (p>0,05). NTX seviyeleri deðerlendirildiðinde ise, düþük karbonhidratlý diyet alan grupta anlamlý bir azalma (p<0,001) ve düþük proteinli diyet alan grupta anlamlý bir artýþ (p<0,05) saptanmýþtýr.
Sonuç: Düþük karbonhidratlý diyetin kemik saðlýðýný koruduðu ve düþük proteinli diyetin ise kemik saðlýðýný olumsuz etkilediði görülmüþtür. Osteopeniyi önlemek için erken ve uygun diyet müdahalelerinin kemik saðlýðýný iyileþtirebileceði ve yaþam kalitesini arttýrabileceði düþünülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Beslenme, Osteopeni, Karbonhidrat, Protein, Sodyum, N-Terminal Telopeptit, Osteokalsin
|
