Amaç: Bu çalışma, postmenopozal vertebral osteopenisi olan kadınların diyetlerinde yapılan değişikliklerin kemik yapım ve yıkım biyobelirteçleri üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Nisan 2017 – Kasım 2017 tarihleri arasında Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’ne başvuran 108 gönüllü kadınla yürütülmüştür. Çalışmaya başlamadan önce bir ay süreyle rutin beslenmeleri izlenmiştir. Bunun için, 2 günlük besin tüketim kaydı ve besin tüketim sıklığı alınarak, katılımcılar 4 gruba ayrılmıştır (yüksek karbonhidratlı, yüksek proteinli, yüksek sodyumlu ve normal diyet). Çalışmanın başında, tüm katılımcılardan kan ve idrar numuneleri alınmış ve rutin beslenme düzenlerinden farklı içerikli diyetler düzenlenmiştir (düşük karbonhidratlı, düşük proteinli, düşük sodyumlu diyet ve kontrol diyeti). Diyetlere uyumu değerlendirmek üzere katılımcılar 3 ay süreyle takip edilmiştir. Üç ayın sonunda kan ve idrar örnekleri tekrar alınarak kemik yapım biyobelirteci olan osteokalsin ve kemik yıkım biyobelirteci olan N-terminal telopeptit (NTX) düzeylerindeki değişiklikler incelenmiştir.
Bulgular: Kemik mineral yoğunluğu ile yaş, beden kütle indeksi, fiziksel aktivite, doğum sayısı, ailede osteopeni tanısı almış birey varlığı ve sodyum alımı arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca, düşük proteinli diyet alan katılımcıların osteokalsin seviyelerinde anlamlı bir azalma (p<0,001) ve düşük karbonhidratlı diyet alan katılımcıların osteokalsin seviyelerinde belirgin bir artış saptanmıştır (p>0,05). NTX seviyeleri değerlendirildiğinde ise, düşük karbonhidratlı diyet alan grupta anlamlı bir azalma (p<0,001) ve düşük proteinli diyet alan grupta anlamlı bir artış (p<0,05) saptanmıştır.
Sonuç: Düşük karbonhidratlı diyetin kemik sağlığını koruduğu ve düşük proteinli diyetin ise kemik sağlığını olumsuz etkilediği görülmüştür. Osteopeniyi önlemek için erken ve uygun diyet müdahalelerinin kemik sağlığını iyileştirebileceği ve yaşam kalitesini arttırabileceği düşünülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Beslenme, Osteopeni, Karbonhidrat, Protein, Sodyum, N-Terminal Telopeptit, Osteokalsin
|
