Otizm spektrum bozukluðu tanýsý almýþ çocuða sahip olan ebeveynlerin tanýlama sürecindeki deneyimlerini bilmek, çocuklarýn týbbi tedavi yöntemlerin belirlenmesi ve çocuklarýn/ ebeveynlerinin doðru ve etkili tedavi almalarý için önemlidir. Bu araþtýrma otizm spektrum bozukluðu tanýsý almýþ çocuða sahip olan ebeveynlerin tanýlama sürecindeki deneyimleri belirlemek amacýyla yapýlmýþtýr. Ýçerik analizi yöntemi kullanýlarak yapýlan nitel türde bir çalýþmadýr. Bu araþtýrmada amaçlý örnekleme yöntemi kullanýlmýþ olup, otizm spektrum bozukluðu tanýsý almýþ çocuða sahip olan ve özel ergoterapi merkezinden danýþmanlýk alan ebeveynler örneklemi oluþturmuþtur. Araþtýrmaya; 18 yaþ üstü olan, son bir yýl içerisinde otizm spektrum bozukluðu tanýsý almýþ çocuða sahip olan ve çalýþmaya katýlým konusunda gönüllü olan 14 ebeveyn dahil edilmiþtir. Veriler tanýtýcý bilgi formu ve açýk uçlu sorularý içeren yarý yapýlandýrýlmýþ görüþme formu ile toplanmýþ, içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiþtir. Çalýþma Aðustos – Aralýk 2022 tarihleri arasýnda yapýlmýþtýr. Çalýþmanýn uygulanabilmesi için etik kurul izni ve çalýþma kapsamýndaki bireylerden onam alýnmýþtýr. Katýlýmcýlarýn yaþlarý 26-49 arasýnda deðiþmiþtir. 14 katýlýmcýdan dokuzunun kadýn, tamamýnýn evli ve okur yazar olduðu, onunun iki ve üzeri çocuk sayýsýnýn olduðu belirlenmiþtir. Araþtýrmada iki ana tema ve dört alt tema ortaya çýkmýþtýr. Alt temalarla birlikte ana temalar; kaos (reddetme ve söylemler) ve arayýþ (çatýþma ve rota-pusula) olarak bulunmuþtur. Sonuç olarak çocuklarýn otizm spektrum bozukluðu tanýsýný alma sürecinde ebeveynlerin büyük bir kaos yaþadýðý ve tedavi arayýþýnda çok zorlandýklarý bununla birlikte bireysel, aile ve toplum içinde birçok sorunla karþý karþýya kaldýðý ve bu sorunlarýn onlarý derinden etkilediði bulunmuþtur. Bu baðlamda otizm spektrum bozukluðunun tanýlama sürecinde ailelere profesyonel saðlýk hizmetleri ile destek sunularak güçlenmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Otizm Spektrum Bozukluðu, Çocuk, Ebeveyn, Tanýlama Süreci, Nitel Çalýþma
|
