| |
Giriþ: Saðlýklý yaþam biçimi davranýþý, bireyin saðlýðýný etkileyebilecek davranýþlarýný kontrol edebilmesi, günlük aktivitelerini düzenlerken kendi saðlýk durumuna uygun davranýþlarý seçmesidir. Yansýtýcý düþünme ise herhangi bir inanç ya da bilgiyi ve onun amaçladýðý sonuçlara ulaþmayý destekleyen bir bilgi yapýsýný aktif, kararlý ve dikkatli bir þekilde düþünmenin oluþturulmasýdýr. Yansýtýcý düþünen bireyler yetiþtirmek için öðretmenlerin öncelikle kendilerinin yansýtýcý düþünmesi gerekir. Yansýtýcý düþünen bir öðretmen, mesleki olarak kendini sürekli yeniler ve geliþtirir; yaþam boyu öðrenmeyi ve öðrendiklerini hayata geçirmeyi amaç edinir. Amaç: Bu araþtýrma, okul öncesi öðretmenlerinin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý ile yansýtýcý düþünme eðilimleri arasýndaki iliþkiyi incelemek ve okul öncesi öðretmenlerinin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý ile yansýtýcý düþünme eðilimlerinin çeþitli deðiþkenlere göre farklýlaþýp farklýlaþmadýðýný araþtýrmak amacýyla yapýlmýþtýr. Kapsam: Bu araþtýrmanýn evrenini 2017-2018 eðitim- öðretim yýlýnda Ýstanbul Ýli Avrupa Yakasý’nda bulunan okul öncesi eðitim kurumlarýnda görev yapmakta olan okul öncesi öðretmenleri oluþturmaktadýr. Araþtýrmanýn örneklemi ise 2017-2018 eðitim-öðretim yýlýnda Ýstanbul Ýlinin Avrupa Yakasý’ndaki 13 ilçede (Arnavutköy, Avcýlar, Bahçelievler, Bahçeþehir, Baðcýlar, Bayrampaþa, Baþakþehir, Beylikdüzü, Esenler, Gaziosmanpaþa, Küçükçekmece, Küçükköy, Sultangazi) yer alan 105 okul öncesi eðitim kurumunda görev yapmakta olan 493 okul öncesi öðretmeni oluþturmaktadýr. Sýnýrlýklar: Araþtýrma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiðinden sadece Ýstanbul ilinin Avrupa yakasýndaki okul öncesi eðitim kurumlarýndaki okul öncesi öðretmenleri ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Ýliþkisel tarama modeline uygun olarak yapýlmýþ bu araþtýrmada veri toplama aracý olarak; araþtýrmacýlar tarafýndan hazýrlanmýþ olan ‘Öðretmen Bilgi Formu’, Walker ve arkadaþlarý (1996) tarafýndan geliþtirilen, Bahar ve arkadaþlarý (2008) tarafýndan Türkçeye uyarlanarak geçerlilik, güvenilirlik çalýþmalarý yapýlmýþ olan ‘Saðlýklý Yaþam Biçimi Davranýþlarý Ölçeði-II’ ve Semerci (2007) tarafýndan geliþtirilen ‘Yansýtýcý Düþünme Eðilimi Ölçeði’ kullanýlmýþtýr. Araþtýrmanýn veri toplama sürecinde, 520 veri toplama aracý örneklemde yer alan okul öncesi öðretmenlerine daðýtýlmýþ, fakat bu verilerin içerisinden eksik doldurulanlar deðerlendirme dýþý býrakýlmýþtýr. Sonuç olarak 493 veri toplama aracý, araþtýrma verisi olarak deðerlendirilmeye alýnmýþtýr. Veriler SPSS istatistik programýnda analiz edilmiþtir. Öncelikle daðýlýmýn normalliði test edilmiþtir. Ardýndan veri analizinde betimleyici istatistikler, güvenilirlik analizi, Spearman Sýra Korelasyon Analizi, Mann Whitney U Testi, Baðýmsýz Grup T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) teknikleri uygulanmýþtýr. Bulgular: Araþtýrmada, okul öncesi öðretmenlerinin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý ile yansýtýcý düþünme eðilimleri arasýnda pozitif yönlü anlamlý iliþki olduðu saptanmýþtýr. Genç yaþtaki okul öncesi öðretmenlerinin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý, ileri yaþtaki okul öncesi öðretmenlerine göre daha fazladýr. Bekar olanlarýn saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý, evli olanlara göre daha fazladýr. Evli ve mesleki kýdemi yüksek olanlarýn saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý, bekar ve mesleki kýdemi 0-1 yýl arasýnda olanlara göre daha fazladýr. Tedavi gerektiren hastalýðý olmayanlarýn saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý, tedavi gerektiren hastalýðý olanlara göre daha fazladýr. Çalýþtýðý kurumda saðlýðý korumaya yönelik teþvik edici uygulamalarýn olduðunu belirtenlerin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý, çalýþtýðý kurumda saðlýðý korumaya yönelik teþvik edici uygulamalarýn olmadýðýný belirtenlere göre daha fazladýr. Genel saðlýk durumunun çok iyi olduðunu belirten okul öncesi öðretmenlerinin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý, genel saðlýk durumunun iyi ve orta olduðunu belirtenlere göre daha fazladýr. Saðlýk problemi durumunda hemen hastaneye gittiðini belirtenlerin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý, saðlýk problemi durumunda kendi kendine çözüm bulduðunu ve ihmal ettiðini belirtenlere göre daha fazladýr. 31-35 yaþ arasýndakilerin yansýtýcý düþünme eðilimleri, 26-30 yaþ arasýndakilere ve 36 yaþ üstündekilere göre daha yüksektir. Bekar olanlarýn ve yarým gün süreyle çalýþanlarýn yansýtýcý düþünme eðilimleri, evli olanlara ve tam gün çalýþanlara göre daha yüksektir. Özel anaokulda çalýþanlarýn yansýtýcý düþünme eðilimleri, devlet anaokulunda çalýþanlara göre daha yüksektir. Düþük gelirli olanlarýn yansýtýcý düþünme eðilimleri orta gelirli olanlara göre daha yüksektir. Ýlgi, istek ve yeteneklerine uygun olduðu için okul öncesi öðretmenliði mesleðini seçtiðini belirtenlerin yansýtýcý düþünme eðilimleri ailesinin isteði ve iþ garantisi için okul öncesi öðretmenliði mesleðini seçtiðini belirtenlere göre daha yüksektir. Sonuç: Araþtýrma sonuçlarýna göre; okul öncesi öðretmenlerinin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý arttýkça yansýtýcý düþünme eðilimlerinin de artmaktadýr. Okul öncesi öðretmenlerinin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý yaþa, medeni duruma, mesleki kýdeme, sürekli izlem ya da tedavi gerektiren hastalýða sahip olup olmama durumuna, çalýþýlan kurumda saðlýðý korumaya yönelik teþvik edici uygulamalarýn olup olmamasý durumuna, genel saðlýk durumuyla ilgili algýsýna ve saðlýk problemi durumunda çözüm arama yöntemine göre anlamlý düzeyde farklýlaþýrken; eðitim durumuna, çalýþýlan kurum türüne ve gelir düzeyine göre anlamlý düzeyde farklýlaþmamaktadýr. Okul öncesi öðretmenlerinin yansýtýcý düþünme eðilimleri yaþa, medeni duruma, çalýþýlan anaokulu türüne, çalýþýlan kurumda geçirilen süreye, gelir düzeyine ve okul öncesi öðretmenliði mesleðini seçme nedenine göre anlamlý düzeyde farklýlaþýrken; eðitim durumuna ve mesleki kýdeme göre anlamlý düzeyde farklýlaþmamaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Okulöncesi Öðretmeni, Saðlýklý Yaþam Biçimi, Yansýtýcý Düþünme
|
