Giriþ: Biliþim teknolojilerinin saðlýk alanýna girmesiyle birlikte hemþirelik alanýnda da kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Hemþirelik alanýnda bilgi birikiminin aktarýlmasý ve paylaþýlmasý bilgiye ulaþmayý kolaylaþtýrmakta, klinik karar verme aþamalarýnda hemþirelere destek saðlamaktadýr. Bu baðlamda hemþirelik eðitimi sürecinde öðrencilerin geliþen teknolojiyi doðru ve etkin kullanmasý önemlidir. Hemþirelik öðrencilerinin hem eðitim sürecinde biliþim teknolojilerini kullanarak güncel bilgilere eriþmeleri, hem de bu geliþmeleri takip ederek bakýma yansýtmalarý hemþirelik bakýmýnýn kalitesini ve verimliliðini artýracaktýr. Hemþirelik öðrencilerinin biliþimi kullanma durumlarýný, kullanýlan biliþim sistemlerine iliþkin bilgilerini ve mesleðe katkýsý hakkýndaki düþüncelerini tespit etmek, gelecekteki meslek anlayýþý ve geliþimi için önem arz etmektedir.
Amaç: Bu çalýþma hemþirelik öðrencilerinde biliþim kullanýmý, bilgi sistemleri ve mesleðe yansýmasýný deðerlendirmek amacý ile planlanmýþtýr.
Kapsam: Araþtýrma Ýç Anadolu bölgesindeki bir üniversitenin hemþirelik bölümü öðrencileri ile yapýlmýþtýr (308 öðrenci). Araþtýrmada örneklem seçimine gidilmeyip araþtýrmaya katýlmayý kabul eden tüm öðrenciler çalýþmaya dahil edilmiþ ve 216 öðrenci ile tamamlanmýþtýr. Sýnýrlýlýklar: Araþtýrma sadece bir ilde bulunan hemþirelik öðrencilerini kapsadýðý için genelleme açýsýndan sýnýrlýlýk oluþturmaktadýr.
Yöntem: Verilerin toplanmasýnda öðrencilerin bazý sosyo-demografik özelliklerini ve biliþim teknolojilerini kullanma, hemþirelik mesleðinde kullanýlan bilgi sistemleri ve biliþimin mesleðe katkýlarýný deðerlendirmek amacýyla likert tarzýnda araþtýrmacýlar tarafýndan literatür taranarak hazýrlanan anket formu kullanýlmýþtýr. Veriler etik kurul izni, kurum izni ve öðrencilerden yazýlý-sözlü olurlarý alýnarak toplanmýþtýr. Verilerin deðerlendirilmesinde tanýmlayýcý istatistikler, Ki kare analizlerinden yararlanýlmýþtýr. Ýstatistiksel analizlerde p<0.05 anlamlýlýk düzeyi kullanýlmýþtýr.
Bulgular: Araþtýrmaya katýlan hemþirelik öðrencilerinin yaþ ortalamasýnýn 20.90±1.66 yýl, akademik not ortalamalarýnýn 75.99±6.31, %20.8’inin erkek, %94.9’unun orta düzey gelir seviyesinde olduðu ve %76.9’unun il merkezinde yaþadýðý saptanmýþtýr. Öðrencilerin %91.2’sinin internet eriþiminde akýllý telefonu, %8.2’sinin bilgisayar kullanmayý tercih ettiði bulunmuþtur. Öðrencilerin interneti günlük ortalama 1.36±1.27 saat derse yönelik bilgiye eriþim için, 1.29± 0.96 saat güncel haber/bilgi edinmek için, 2.83 ± 2.54 saat oyun/ sosyal medya gibi eðlence için kullandýklarý belirlenmiþtir. Öðrencilerin %94.0’ýnýn eðitim sürecinde biliþime yönlendirildiðini, %54.2’sinin yönlendirilmelerini kýsmen yeterli bulduðunu, %66.2’sinin eðitim süresince biliþimin etkin olarak kullanýldýðýný ve %92.6’sýnýn biliþimin mesleðe katký saðladýðýný düþündüðü saptanmýþtýr.
Hemþirelerin kullandýðý klinik iletiþim sistemlerini ve klinik karar destek sistemlerini erkek öðrencilerin (%31.7, %35.7) kýz öðrencilere göre (%68.3, %64.3) daha az bildiði ve aradaki farkýn önemli olduðu belirlenmiþtir (p=0.034, p=0.022). Biliþim sistemlerindeki geliþmelerin hemþirelik mesleðinde gerekli olan bilimsel yaklaþýmý, hemþireler ile diðer saðlýk disiplinleri arasýnda iletiþim/iþ birliði ve hemþirelik mesleðinde profesyonelleþmeyi saðladýðýný düþünen erkek öðrencilerin (%17.4, %19.3, %18.2), kýz öðrencilere göre (%82.6,%80.7, %81.8) daha az olduðu belirlenmiþtir. Aradaki farkýn istatistiksel olarak anlamlý olduðu saptanmýþtýr (p=0.048,p=0.033, p=0.042). Öðrencilerin sýnýflarýna göre hemþirelerin kullandýðý biliþim sistemlerinden ilaç/týbbi cihaz ve sarf malzeme takip ve klinik karar destek sistemlerinde bilgi düzeylerinin farklýlýk gösterdiði, sýnýf düzeyi arttýkça öðrencilerin bilgi durumlarýnýn arttýðý belirlenmiþtir (p<0.05). Biliþimdeki teknoloji ve geliþmelerin mesleðe katký saðladýðýný düþünen öðrencilerin; biliþimin bakým kalitesini yükselttiðine, hemþirelerin karar verme yeteneðini ve baðýmsýz iþlevlerini artýrdýðýna, yasal /etik doküman saðladýðýna ve maliyet/iþ gücünü azalttýðýna katýldýklarý ve katýlmayan öðrencilere göre aralarýndaki farkýn istatistiksel olarak anlamlý olduðu bulunmuþtur (p<0.05).
Sonuç: Çalýþmada hemþirelik öðrencilerinin meslekte kullanýlan biliþim sistemlerden kýsmen bilgi sahibi olduklarý, fakat mesleðe saðlayacaðý faydalarýn farkýnda olduklarý bulunmuþtur. Bu doðrultuda hemþirelik öðrencilerine meslekte kullanýlan biliþim sistemleri hakkýnda eðitim sürecinde daha detaylý bilgi verilmesi, farkýndalýklarýnýn artýrýlmasý ve uygulamalarýnda biliþim sistemlerini gözlemlemelerinin saðlanmasý önerilebilir.
Anahtar Sözcükler: Biliþim, Hemþirelik, Meslek, Öðrenci
Anahtar Kelimeler: Biliþim, Hemþirelik, Meslek, Öðrenci
|
