Giriş: Bilişim teknolojilerinin sağlık alanına girmesiyle birlikte hemşirelik alanında da kullanılmaya başlanmıştır. Hemşirelik alanında bilgi birikiminin aktarılması ve paylaşılması bilgiye ulaşmayı kolaylaştırmakta, klinik karar verme aşamalarında hemşirelere destek sağlamaktadır. Bu bağlamda hemşirelik eğitimi sürecinde öğrencilerin gelişen teknolojiyi doğru ve etkin kullanması önemlidir. Hemşirelik öğrencilerinin hem eğitim sürecinde bilişim teknolojilerini kullanarak güncel bilgilere erişmeleri, hem de bu gelişmeleri takip ederek bakıma yansıtmaları hemşirelik bakımının kalitesini ve verimliliğini artıracaktır. Hemşirelik öğrencilerinin bilişimi kullanma durumlarını, kullanılan bilişim sistemlerine ilişkin bilgilerini ve mesleğe katkısı hakkındaki düşüncelerini tespit etmek, gelecekteki meslek anlayışı ve gelişimi için önem arz etmektedir.
Amaç: Bu çalışma hemşirelik öğrencilerinde bilişim kullanımı, bilgi sistemleri ve mesleğe yansımasını değerlendirmek amacı ile planlanmıştır.
Kapsam: Araştırma İç Anadolu bölgesindeki bir üniversitenin hemşirelik bölümü öğrencileri ile yapılmıştır (308 öğrenci). Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyip araştırmaya katılmayı kabul eden tüm öğrenciler çalışmaya dahil edilmiş ve 216 öğrenci ile tamamlanmıştır. Sınırlılıklar: Araştırma sadece bir ilde bulunan hemşirelik öğrencilerini kapsadığı için genelleme açısından sınırlılık oluşturmaktadır.
Yöntem: Verilerin toplanmasında öğrencilerin bazı sosyo-demografik özelliklerini ve bilişim teknolojilerini kullanma, hemşirelik mesleğinde kullanılan bilgi sistemleri ve bilişimin mesleğe katkılarını değerlendirmek amacıyla likert tarzında araştırmacılar tarafından literatür taranarak hazırlanan anket formu kullanılmıştır. Veriler etik kurul izni, kurum izni ve öğrencilerden yazılı-sözlü olurları alınarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Ki kare analizlerinden yararlanılmıştır. İstatistiksel analizlerde p<0.05 anlamlılık düzeyi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelik öğrencilerinin yaş ortalamasının 20.90±1.66 yıl, akademik not ortalamalarının 75.99±6.31, %20.8’inin erkek, %94.9’unun orta düzey gelir seviyesinde olduğu ve %76.9’unun il merkezinde yaşadığı saptanmıştır. Öğrencilerin %91.2’sinin internet erişiminde akıllı telefonu, %8.2’sinin bilgisayar kullanmayı tercih ettiği bulunmuştur. Öğrencilerin interneti günlük ortalama 1.36±1.27 saat derse yönelik bilgiye erişim için, 1.29± 0.96 saat güncel haber/bilgi edinmek için, 2.83 ± 2.54 saat oyun/ sosyal medya gibi eğlence için kullandıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin %94.0’ının eğitim sürecinde bilişime yönlendirildiğini, %54.2’sinin yönlendirilmelerini kısmen yeterli bulduğunu, %66.2’sinin eğitim süresince bilişimin etkin olarak kullanıldığını ve %92.6’sının bilişimin mesleğe katkı sağladığını düşündüğü saptanmıştır.
Hemşirelerin kullandığı klinik iletişim sistemlerini ve klinik karar destek sistemlerini erkek öğrencilerin (%31.7, %35.7) kız öğrencilere göre (%68.3, %64.3) daha az bildiği ve aradaki farkın önemli olduğu belirlenmiştir (p=0.034, p=0.022). Bilişim sistemlerindeki gelişmelerin hemşirelik mesleğinde gerekli olan bilimsel yaklaşımı, hemşireler ile diğer sağlık disiplinleri arasında iletişim/iş birliği ve hemşirelik mesleğinde profesyonelleşmeyi sağladığını düşünen erkek öğrencilerin (%17.4, %19.3, %18.2), kız öğrencilere göre (%82.6,%80.7, %81.8) daha az olduğu belirlenmiştir. Aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p=0.048,p=0.033, p=0.042). Öğrencilerin sınıflarına göre hemşirelerin kullandığı bilişim sistemlerinden ilaç/tıbbi cihaz ve sarf malzeme takip ve klinik karar destek sistemlerinde bilgi düzeylerinin farklılık gösterdiği, sınıf düzeyi arttıkça öğrencilerin bilgi durumlarının arttığı belirlenmiştir (p<0.05). Bilişimdeki teknoloji ve gelişmelerin mesleğe katkı sağladığını düşünen öğrencilerin; bilişimin bakım kalitesini yükselttiğine, hemşirelerin karar verme yeteneğini ve bağımsız işlevlerini artırdığına, yasal /etik doküman sağladığına ve maliyet/iş gücünü azalttığına katıldıkları ve katılmayan öğrencilere göre aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05).
Sonuç: Çalışmada hemşirelik öğrencilerinin meslekte kullanılan bilişim sistemlerden kısmen bilgi sahibi oldukları, fakat mesleğe sağlayacağı faydaların farkında oldukları bulunmuştur. Bu doğrultuda hemşirelik öğrencilerine meslekte kullanılan bilişim sistemleri hakkında eğitim sürecinde daha detaylı bilgi verilmesi, farkındalıklarının artırılması ve uygulamalarında bilişim sistemlerini gözlemlemelerinin sağlanması önerilebilir.
Anahtar Sözcükler: Bilişim, Hemşirelik, Meslek, Öğrenci
Anahtar Kelimeler: Bilişim, Hemşirelik, Meslek, Öğrenci
|
