Tüm ülkelerde yaþlý nüfusun artýþý bireylerin refahýný ve ulusal saðlýk sistemlerinin sürdürülebilirliðini belirlemede kilit bir faktördür. Baþarýlý yaþlanma için çevre saðlýðý çok önemlidir. Çevre saðlýðý ve bulaþýcý olmayan hastalýklar arasýndaki iliþki, engelliliðe neden olan yýllarý arttýran veya hýzlandýran önemli bir faktördür. Yaþlanma, genetik faktörlerin yaný sýra, erken yaþam döneminden (döllenme) baþlayarak, yetiþkinlik döneminde hastalýklara yatkýnlýðý artýrabilen ve yaþlýlarda kýrýlganlýðý teþvik edebilen çeþitli çevresel faktörlerin bir araya gelmesinden kaynaklanmaktadýr. Saðlýksýz bir çevre yaþlý bireylerde kýrýlganlýðý ve hastalýklarýn prevalansýný artýrabilir, yaþam kalitesini bozabilir. Özellikle evde bakým alan bireyler, fiziksel engeller ve biliþsel bozukluklarýnýn yaný sýra tedavilere olan baðýmlýlýklarý nedeniyle yaþlý nüfus olumsuz çevresel risk faktörlerinden daha çok etkilenirler. Yaþlanma üzerinde zararlý etkiler yaratan hemen hemen tüm çevresel faktörler, potansiyel olarak kýrýlganlýðýn azalmasýna, engellilikle geçirilen yýllarýn azalmasýna ve saðlýk harcamalarýnda önemli bir azalmaya yol açan birincil önleme stratejileriyle deðiþtirilebilir. Bu mücadelede tüm sektörlerin rolü olmakla birlikte saðlýk çalýþanlarý ve özellikle halk saðlýðý hemþireleri kilit rol oynamaktadýr. Halk saðlýðý hemþireleri tarafýndan verilen eðitimlerle saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarýnýn kazandýrýlmasý genelde toplum saðlýðýný özel de ise yaþlý saðlýðý ve refahýný artýrýr, kýrýlganlýðý azaltabilir.
Bu derlemenin amacý halk saðlýðý hemþireleri yerel ve bölgesel düzeyde çevre saðlýðýnýn beklenen saðlýk etkileriyle baþa çýkmada baþarýlý yaþlanmanýn önündeki riskleri tanýmlayarak kanýt temelli yaklaþýmlarla bütüncül bir bakýþ açýsý sunmaktýr.
Anahtar Kelimeler: Baþarýlý Yaþlanma, Kýrýlganlýk, Çevre, Halk Saðlýðý Hemþiresi.
|
