Tüm ülkelerde yaşlı nüfusun artışı bireylerin refahını ve ulusal sağlık sistemlerinin sürdürülebilirliğini belirlemede kilit bir faktördür. Başarılı yaşlanma için çevre sağlığı çok önemlidir. Çevre sağlığı ve bulaşıcı olmayan hastalıklar arasındaki ilişki, engelliliğe neden olan yılları arttıran veya hızlandıran önemli bir faktördür. Yaşlanma, genetik faktörlerin yanı sıra, erken yaşam döneminden (döllenme) başlayarak, yetişkinlik döneminde hastalıklara yatkınlığı artırabilen ve yaşlılarda kırılganlığı teşvik edebilen çeşitli çevresel faktörlerin bir araya gelmesinden kaynaklanmaktadır. Sağlıksız bir çevre yaşlı bireylerde kırılganlığı ve hastalıkların prevalansını artırabilir, yaşam kalitesini bozabilir. Özellikle evde bakım alan bireyler, fiziksel engeller ve bilişsel bozukluklarının yanı sıra tedavilere olan bağımlılıkları nedeniyle yaşlı nüfus olumsuz çevresel risk faktörlerinden daha çok etkilenirler. Yaşlanma üzerinde zararlı etkiler yaratan hemen hemen tüm çevresel faktörler, potansiyel olarak kırılganlığın azalmasına, engellilikle geçirilen yılların azalmasına ve sağlık harcamalarında önemli bir azalmaya yol açan birincil önleme stratejileriyle değiştirilebilir. Bu mücadelede tüm sektörlerin rolü olmakla birlikte sağlık çalışanları ve özellikle halk sağlığı hemşireleri kilit rol oynamaktadır. Halk sağlığı hemşireleri tarafından verilen eğitimlerle sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının kazandırılması genelde toplum sağlığını özel de ise yaşlı sağlığı ve refahını artırır, kırılganlığı azaltabilir.
Bu derlemenin amacı halk sağlığı hemşireleri yerel ve bölgesel düzeyde çevre sağlığının beklenen sağlık etkileriyle başa çıkmada başarılı yaşlanmanın önündeki riskleri tanımlayarak kanıt temelli yaklaşımlarla bütüncül bir bakış açısı sunmaktır.
Anahtar Kelimeler: Başarılı Yaşlanma, Kırılganlık, Çevre, Halk Sağlığı Hemşiresi.
|
