Denetim odaðý, kiþinin yaptýðý davranýþlarýn sonuçlarý üzerindeki kontrolüne olan inancýdýr. Saðlýk açýsýndan riskli davranýþlar genellikle adolesan dönemde edinilir, eriþkin döneme yansýyarak, mortalite ve morbidite oranlarýnda önemli artýþlara neden olur. Adolesan dönem denetim odaðýnýn geliþiminde kritik ve önemli bir dönemdir. Bu nedenle adolesanlarýn saðlýk denetim odaðý ile saðlýk davranýþlarý arasýndaki iliþkinin belirlenmesi önemlidir. Bu araþtýrma adolesanlarda saðlýk denetim odaðý ile saðlýk davranýþlarý arasýndaki iliþkiyi belirlemek amacýyla gerçekleþtirildi. Araþtýrma iliþki arayýcý bir çalýþmadýr. Araþtýrma Ýstanbul’da bir devlet Anadolu Lisesi’nde 1111 öðrenci ile gerçekleþtirildi. Veriler sosyo demografik bilgi formu, Adolesan Yaþam Biçimi Ölçeði II(AYB II) ve Saðlýk Denetim Odaðý(SDO) Ölçeði kullanýlarak toplandý. Verilerin deðerlendirmesinde; tanýmlayýcý istatistikler ve pearson korelasyon analizi kullanýldý. Araþtýrmada öðrencilerin %58,2’si kýz olup, yaþ ortalamasý 15,7±1,03’tür. AYB II ölçeði toplam puan ortalamasý 118,77±18,17 bulundu. SDO ölçeðinin iç kontrol denetim odaðý puan ortalamasý 25,19±5,53, dýþ kontrol denetim odaðý puan ortalamasý 21,34±5,64 ve þans kaderci yaklaþým puan ortalamasý 16,15±5,68 bulundu. Ýç kontrol denetim odaðý ile AYB II ölçeðinin tüm alt ölçekleri arasýnda anlamlý çok zayýf iliþki, AYB II toplamý ile anlamlý zayýf iliþki bulundu(p<0,001). Dýþ kontrol denetim odaðý ile AYB II ölçeðinin tüm alt ölçekleri ve toplam puaný arasýnda anlamlý çok zayýf iliþki saptandý (p<0,01). Þans kaderci yaklaþým ile fiziksel aktivite, beslenme, pozitif yaþam algýsý, kiþilerarasý iliþkiler, stres yönetimi ve AYB II toplam puaný arasýnda negatif yönde anlamlý çok zayýf iliþki saptandý (p<0,01). Araþtýrma sonucunda, iç kontrol denetim odaðý ve dýþ kontrol denetim odaðý arttýkça saðlýk davranýþlarýný gerçekleþtirme düzeylerinin arttýðý belirlendi. Þans kaderci yaklaþým arttýkça saðlýk davranýþlarýný gerçekleþtirme düzeylerinin azaldýðý saptandý.
Anahtar Kelimeler: Adolesan, Saðlýk Davranýþlarý, Saðlýk Denetim Odaðý
|
