Denetim odağı, kişinin yaptığı davranışların sonuçları üzerindeki kontrolüne olan inancıdır. Sağlık açısından riskli davranışlar genellikle adolesan dönemde edinilir, erişkin döneme yansıyarak, mortalite ve morbidite oranlarında önemli artışlara neden olur. Adolesan dönem denetim odağının gelişiminde kritik ve önemli bir dönemdir. Bu nedenle adolesanların sağlık denetim odağı ile sağlık davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi önemlidir. Bu araştırma adolesanlarda sağlık denetim odağı ile sağlık davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Araştırma ilişki arayıcı bir çalışmadır. Araştırma İstanbul’da bir devlet Anadolu Lisesi’nde 1111 öğrenci ile gerçekleştirildi. Veriler sosyo demografik bilgi formu, Adolesan Yaşam Biçimi Ölçeği II(AYB II) ve Sağlık Denetim Odağı(SDO) Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirmesinde; tanımlayıcı istatistikler ve pearson korelasyon analizi kullanıldı. Araştırmada öğrencilerin %58,2’si kız olup, yaş ortalaması 15,7±1,03’tür. AYB II ölçeği toplam puan ortalaması 118,77±18,17 bulundu. SDO ölçeğinin iç kontrol denetim odağı puan ortalaması 25,19±5,53, dış kontrol denetim odağı puan ortalaması 21,34±5,64 ve şans kaderci yaklaşım puan ortalaması 16,15±5,68 bulundu. İç kontrol denetim odağı ile AYB II ölçeğinin tüm alt ölçekleri arasında anlamlı çok zayıf ilişki, AYB II toplamı ile anlamlı zayıf ilişki bulundu(p<0,001). Dış kontrol denetim odağı ile AYB II ölçeğinin tüm alt ölçekleri ve toplam puanı arasında anlamlı çok zayıf ilişki saptandı (p<0,01). Şans kaderci yaklaşım ile fiziksel aktivite, beslenme, pozitif yaşam algısı, kişilerarası ilişkiler, stres yönetimi ve AYB II toplam puanı arasında negatif yönde anlamlı çok zayıf ilişki saptandı (p<0,01). Araştırma sonucunda, iç kontrol denetim odağı ve dış kontrol denetim odağı arttıkça sağlık davranışlarını gerçekleştirme düzeylerinin arttığı belirlendi. Şans kaderci yaklaşım arttıkça sağlık davranışlarını gerçekleştirme düzeylerinin azaldığı saptandı.
Anahtar Kelimeler: Adolesan, Sağlık Davranışları, Sağlık Denetim Odağı
|
