Etyolojisi ve tıbbi tedavisi bilinmeyen fibromiyalji Sendromu (FMS) kronik yaygın kas iskelet sistemi ağrısı ile karakterize; yorgunluk, depresyon, uyku bozukluğu, irratabl bağırsak gibi semptomların sıklıkla eşlik ettiği günlük yaşam aktivitelerini ve fonksiyonel durumu etkileyen multisistemik bir hastalıktır. FMS’lu hastalardaki stres, yanlış beslenme alışkanlıkları ve aşırı toksikasyona maruz kalmak bağırsak florasını bozar. Bu da bakterilerdeki artışa bağlı ekzotoksin salınımına ve bağırsak geçirgenliğinde artış meydana getirir. Artmış bağırsak geçirgenliğinin sonucunda, sistemik inflamasyon, mitokondriyal disfonksiyon ve oksidatif stres oluşmaktadır. Oksidatif stresin, mitokondriyal hasarın ve inflamasyonun fibromyalji fizyopatolojisinde yer aldığını gösteren bir çok çalışma mevcuttur. Bu nedenle bu hastalarda öncelikle beslenmeyle bağırsak geçirgenliğinin önüne geçerek, aerobik egzersizlerlede, serotonin, dopamin, norepinefrin salınımını artırıp, FMS’da görülen stres zincirini kırmak gerekir. Bu hastalara uygulanacak, öncelikle bağırsaklarda duyarlılık yaratan gıdaları (işlenmiş gıdalar, glifosfat, tahıllar, alkol, vb.) diyetten çıkarıp, sonrasında sindirim enzimlerini regüle eden gıdaları (ananas, zerdeçal, vb.) başlayıp, probiyotik ve prebiyotik (soğan, kefir vb) gıdalarla bağırsak florasını tekrar kazanıp, takviye edici vitamin A, D, C, çinko, fosfatidil kolin, pantotenik asit ve bağırsak villuslarını düzenleyen glutamin içeren gıdalar vermek gerekir. Aerobik egzersiz, kortizol seviyelerini azaltarak, bağışıklık sisteminin uyarılmasını önler ve inflamatuar süreçteki zinciri kırılabilir. Kliniğimizde bu programı uygulayarak takip ettiğimiz sınırlı sayıda hastada fonksiyonel kapasite, ağrı ve depresyon skalalarında belirgin iyileşme gözlemlendi. Toplum sağlığı açısından aile hekimleri tarafından FMS’lu hastalarda yapılacak olan beslenme düzenlenmesi ve aerobik egzersiz programıyla, toplum sağlığı açısında kitlesel bir tedavi ve takip sağlanabilir. Uzun bir takip ve büyük bir hasta grubuyla yapılacak çalışmalar literatüre; bu konuda katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Fibromyalji, beslenme, egzersiz, toplum sağlığı
|
