Etyolojisi ve týbbi tedavisi bilinmeyen fibromiyalji Sendromu (FMS) kronik yaygýn kas iskelet sistemi aðrýsý ile karakterize; yorgunluk, depresyon, uyku bozukluðu, irratabl baðýrsak gibi semptomlarýn sýklýkla eþlik ettiði günlük yaþam aktivitelerini ve fonksiyonel durumu etkileyen multisistemik bir hastalýktýr. FMS’lu hastalardaki stres, yanlýþ beslenme alýþkanlýklarý ve aþýrý toksikasyona maruz kalmak baðýrsak florasýný bozar. Bu da bakterilerdeki artýþa baðlý ekzotoksin salýnýmýna ve baðýrsak geçirgenliðinde artýþ meydana getirir. Artmýþ baðýrsak geçirgenliðinin sonucunda, sistemik inflamasyon, mitokondriyal disfonksiyon ve oksidatif stres oluþmaktadýr. Oksidatif stresin, mitokondriyal hasarýn ve inflamasyonun fibromyalji fizyopatolojisinde yer aldýðýný gösteren bir çok çalýþma mevcuttur. Bu nedenle bu hastalarda öncelikle beslenmeyle baðýrsak geçirgenliðinin önüne geçerek, aerobik egzersizlerlede, serotonin, dopamin, norepinefrin salýnýmýný artýrýp, FMS’da görülen stres zincirini kýrmak gerekir. Bu hastalara uygulanacak, öncelikle baðýrsaklarda duyarlýlýk yaratan gýdalarý (iþlenmiþ gýdalar, glifosfat, tahýllar, alkol, vb.) diyetten çýkarýp, sonrasýnda sindirim enzimlerini regüle eden gýdalarý (ananas, zerdeçal, vb.) baþlayýp, probiyotik ve prebiyotik (soðan, kefir vb) gýdalarla baðýrsak florasýný tekrar kazanýp, takviye edici vitamin A, D, C, çinko, fosfatidil kolin, pantotenik asit ve baðýrsak villuslarýný düzenleyen glutamin içeren gýdalar vermek gerekir. Aerobik egzersiz, kortizol seviyelerini azaltarak, baðýþýklýk sisteminin uyarýlmasýný önler ve inflamatuar süreçteki zinciri kýrýlabilir. Kliniðimizde bu programý uygulayarak takip ettiðimiz sýnýrlý sayýda hastada fonksiyonel kapasite, aðrý ve depresyon skalalarýnda belirgin iyileþme gözlemlendi. Toplum saðlýðý açýsýndan aile hekimleri tarafýndan FMS’lu hastalarda yapýlacak olan beslenme düzenlenmesi ve aerobik egzersiz programýyla, toplum saðlýðý açýsýnda kitlesel bir tedavi ve takip saðlanabilir. Uzun bir takip ve büyük bir hasta grubuyla yapýlacak çalýþmalar literatüre; bu konuda katký saðlayacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Fibromyalji, beslenme, egzersiz, toplum saðlýðý
|