Enerji alımı ve harcamasının dengeli olması, sporcunun sağlık ve performansını sürdürebilmesi ve geliştirebilmesi için şarttır. Sporcularda günlük enerji harcaması, egzersiz için harcanan enerjinin yüksek olması ve sporcunun belli bir ağırlıkta olması gerektiği düşüncesi nedeniyle enerji açığı ortaya çıkabilmektedir. Bu enerji açığı sporcularda düşük kullanılabilir enerji seviyelerine neden olabilmektedir. 2005 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) fikir birliği beyanıyla, düşük kullanılabilir enerji, bozulmuş menstüral döngü ve düşük kemik mineral yoğunluğu durumlarının bir arada bulunması “Kadın Sporcu Üçlemesi” olarak adlandırılmıştır. Yapılan çalışmalarda düşük kullanılabilir enerji seviyelerinin üreme, büyüme-gelişme, protein sentezi, organ ve sistemlerin çalışması, kas kasılması, metabolik hız gibi vücut fonksiyonlarında bozulmalara, östrojen, progesteron, testosteron gibi hormonların düzeylerinin azalması ile kadın sporcularda menstüral bozukluklara, azalmış kemik mineral yoğunluğuna ve stres kırıklarına neden olabileceği gösterilmiştir. Bu durumun sadece kadın sporcuları değil benzer şekilde erkek sporcuları da etkilediğinin fark edilmesiyle 2014 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi fikir birliği “Kadın Sporcu Üçlemesi” tanımını da kapsayan “Sporda Relatif Enerji Eksikliği Sendromu”(RED-S) tanımını açıklamıştır. RED-S’nin ortaya çıkışıyla Kadın Sporcu Üçlemesi’nde tanımlanan sağlık endişeleri ve sorunları detaylandırılmış, yetersiz enerji alımına bağlı fiziksel ve mental tüm sağlık sorunları bu tanım altında toplanmıştır. Sonuç olarak ciddi sağlık problemlerine yol açan bu duruma karşı spor hekimi, diyetisyen ve antrenörü kapsayan multidisipliner bakış açısıyla farkındalık yaratılmalı ve önlem alınmalıdır. ORCID NO: 0000-0003-0418-7282
Anahtar Kelimeler: Düşük kullanılabilir enerji, Kadın sporcu üçlemesi, Relatif enerji eksikliği sendromu
|
