Giriş: 19. yüzyıldan beri kullanılan telefon, özellikle cebimizde taşınacak kadar kullanışlı hale getirilmesi sayesinde kullanımını daha da arttırmıştır. Dünya genelinde ve Türkiye‟de cep telefonu kullanıcılarının tahmin edilenden daha hızla artması bu teknolojik aygıtın günlük yaşam pratiklerinin vazgeçilmez bir parçası haline gelmesini sağlamıştır. Kullanımının pratikliği ve birçok işi kolay bir şekilde halletmesi insanları cep telefonlarına bağımlılık oluşturacak düzeye getirmiştir. Düzenli olarak spor yapan Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin cep telefonunu kullanım durumlarının nasıl olduğu merak uyandırmıştır.
Amaç: Araştırmanın amacı spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin cep telefonu problemli kullanım durumlarını tespit etmek ve bazı değişkenlere göre bunların incelenmesini amaçlamaktadır.
Yöntem: Çalışmanın örneklemini İstanbul Üniversitesi Spor Bilimlerinde okuyan toplam 92 öğrenci oluşturmaktadır. Bu araştırmada öğrencilerin, demografik özelliklerini belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen “Demografik Bilgi Formu” hazırlanmıştır. Öğrencilerin cep telefonu bağımlılık düzeyini belirlemek için, “Cep Telefonu Problemli Kullanım Ölçeği” kullanılmıştır.
Cep Telefonu Problemli Kullanım Ölçeği (PU), Augner ve Hacker tarafından geliştirilmiştir. Türkçe uyarlaması Tekin (2012) tarafından yapılmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa değeri 0.854 çıkmıştır. Çalışmamızda ise 0,840 olarak bulunmuştur.
Cep Telefonu Problemli Kullanım Ölçeği; 1.Bağımlılık (9 soru), 2.Sosyal ilişkiler (7 soru), 3.Sonuçlar (10 soru) olmak üzere üç alt bölümden oluşmaktadır. Bağımlılık ve Sosyal ilişkiler bölümünde yer alan her bir madde 0-4 puan (0 = kesinlikle katılmıyorum, 4 = kesinlikle katılıyorum), Sonuçlar bölümünde yer alan her bir madde ise 0 (hiç) – 4 (çok sık) puan Likert skalası aracılığı ile puanlandırılmaktadır. Alınan her bir cevabın puanları toplanarak toplam puana ulaşılmaktadır. Ölçeğin tamamı için toplam puan, 0-104 arasında değişmektedir. Yüksek puan almak, kişinin cep telefonunu problemli kullandığını göstermektedir. Verilerin analizinde, SPSS istatistik programı kullanılarak; Frekans, T-Testi, Anova analizleri, kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0,05olarak kabul edilmiştir.
Araştırma sınırlılıkları: Araştırma İstanbul üniversitesinde öğrenim gören öğrenciler ile sınırlıdır. Ayrıca anketler uygulamanın yapıldığı günlerde derse devem eden öğrenciler tarafından doldurulmuştur.
Bulgular: öğrencilerin günlük ortala cep telefonu kullanım süreleri X = 5,04 ± 1.92 saat olarak bulunmuştur. Öğrencilerin cep telefonunu uzun süre kullandığınızda en çok hangisini yaşamaktasınız sorusuna verilen çoklu yanıt cevabına bakıldığında %56,5 ile zaman kaybı %41,3 ile uykusuzluk ve %35,9 ile başa ağrısı bulgularına ulaşılmıştır.
Cep telefonunu hangi amaçlar için kullanmaktasınız sorusuna verilen çoklu cevaplarda ise %81,5 oranında iletişim haberleşme, %66,3 oranında sosyal medya ve % 58,7 oranında ise mesajlaşmaya ulaşılmıştır. Öğrencilerin en çok aranan kişi sorusuna verdikleri çoklu yanıtta %104, 3 ile flört, sevgili, eş %102,2 ile arkadaşlar ve %98,7 ile yakın aile üyeleri olduğuna ulaşılmıştır.
Ölçeğin ortalama puanlarına bakıldığında öğrencilerin Cep Telefonu Problemli Kullanım durumlarının bağımlılık alt boyutu X=26,6±6,3 sosyal ilişkiler alt boyutu X= 22,6±6,85 sonuçlar alt boyutu ise X=23,5±6,64 şeklinde bulunmuştur. Öğrencilerin cinsiyet, sınıf, bölüm değişkenine göre bağımlılık, sosyal ilişkiler ve sonuçlar alt boyutlarında anlamlı farklılıklara rastlanmamıştır.
Sonuç: Çalışmada elde edilen verilerin sonuçlarına göre spor bilimleri fakültesinde okuyan öğrencilerin Cep Telefonu Problemli Kullanımlarının bağımlılık düzeylerinin sosyal ilişkiler ve diğer alt boyutlarından yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçtan öğrencilerin cep telefonu kullanım bağımlılıklarının yüksek cep telefonu vasıtası ile kurmuş oldukları sosyal ilişkilerin ise daha düşük olduğuna ulaşılmıştır.
Öğrencilerin cep telefonunu uzun süre kullandıklarında en çok zaman kaybı uykusuzluk ve baş ağrısı gibi problemlerle karşılaştıkları sonuçlar arasındadır. Öğrencilerin cep telefonunu kullanım amaçlarında iletişim, sosyal medya ve internet gelmektedir.
Benzer şekilde son zamanlarda Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan çalışmada sorunlu cep telefonu kullanım puanlarının yüksek olduğu ve telefon bağımlılıkları risk altında olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: sorunlu cep telefonu, öğrenciler, spor bilimleri
|
