Giriþ: 19. yüzyýldan beri kullanýlan telefon, özellikle cebimizde taþýnacak kadar kullanýþlý hale getirilmesi sayesinde kullanýmýný daha da arttýrmýþtýr. Dünya genelinde ve Türkiye‟de cep telefonu kullanýcýlarýnýn tahmin edilenden daha hýzla artmasý bu teknolojik aygýtýn günlük yaþam pratiklerinin vazgeçilmez bir parçasý haline gelmesini saðlamýþtýr. Kullanýmýnýn pratikliði ve birçok iþi kolay bir þekilde halletmesi insanlarý cep telefonlarýna baðýmlýlýk oluþturacak düzeye getirmiþtir. Düzenli olarak spor yapan Spor Bilimleri Fakültesi öðrencilerinin cep telefonunu kullaným durumlarýnýn nasýl olduðu merak uyandýrmýþtýr.
Amaç: Araþtýrmanýn amacý spor bilimleri fakültesi öðrencilerinin cep telefonu problemli kullaným durumlarýný tespit etmek ve bazý deðiþkenlere göre bunlarýn incelenmesini amaçlamaktadýr.
Yöntem: Çalýþmanýn örneklemini Ýstanbul Üniversitesi Spor Bilimlerinde okuyan toplam 92 öðrenci oluþturmaktadýr. Bu araþtýrmada öðrencilerin, demografik özelliklerini belirlemek için araþtýrmacý tarafýndan geliþtirilen “Demografik Bilgi Formu” hazýrlanmýþtýr. Öðrencilerin cep telefonu baðýmlýlýk düzeyini belirlemek için, “Cep Telefonu Problemli Kullaným Ölçeði” kullanýlmýþtýr.
Cep Telefonu Problemli Kullaným Ölçeði (PU), Augner ve Hacker tarafýndan geliþtirilmiþtir. Türkçe uyarlamasý Tekin (2012) tarafýndan yapýlmýþtýr. Ölçeðin Cronbach Alfa deðeri 0.854 çýkmýþtýr. Çalýþmamýzda ise 0,840 olarak bulunmuþtur.
Cep Telefonu Problemli Kullaným Ölçeði; 1.Baðýmlýlýk (9 soru), 2.Sosyal iliþkiler (7 soru), 3.Sonuçlar (10 soru) olmak üzere üç alt bölümden oluþmaktadýr. Baðýmlýlýk ve Sosyal iliþkiler bölümünde yer alan her bir madde 0-4 puan (0 = kesinlikle katýlmýyorum, 4 = kesinlikle katýlýyorum), Sonuçlar bölümünde yer alan her bir madde ise 0 (hiç) – 4 (çok sýk) puan Likert skalasý aracýlýðý ile puanlandýrýlmaktadýr. Alýnan her bir cevabýn puanlarý toplanarak toplam puana ulaþýlmaktadýr. Ölçeðin tamamý için toplam puan, 0-104 arasýnda deðiþmektedir. Yüksek puan almak, kiþinin cep telefonunu problemli kullandýðýný göstermektedir. Verilerin analizinde, SPSS istatistik programý kullanýlarak; Frekans, T-Testi, Anova analizleri, kullanýlmýþtýr. Anlamlýlýk düzeyi p<0,05olarak kabul edilmiþtir.
Araþtýrma sýnýrlýlýklarý: Araþtýrma Ýstanbul üniversitesinde öðrenim gören öðrenciler ile sýnýrlýdýr. Ayrýca anketler uygulamanýn yapýldýðý günlerde derse devem eden öðrenciler tarafýndan doldurulmuþtur.
Bulgular: öðrencilerin günlük ortala cep telefonu kullaným süreleri X = 5,04 ± 1.92 saat olarak bulunmuþtur. Öðrencilerin cep telefonunu uzun süre kullandýðýnýzda en çok hangisini yaþamaktasýnýz sorusuna verilen çoklu yanýt cevabýna bakýldýðýnda %56,5 ile zaman kaybý %41,3 ile uykusuzluk ve %35,9 ile baþa aðrýsý bulgularýna ulaþýlmýþtýr.
Cep telefonunu hangi amaçlar için kullanmaktasýnýz sorusuna verilen çoklu cevaplarda ise %81,5 oranýnda iletiþim haberleþme, %66,3 oranýnda sosyal medya ve % 58,7 oranýnda ise mesajlaþmaya ulaþýlmýþtýr. Öðrencilerin en çok aranan kiþi sorusuna verdikleri çoklu yanýtta %104, 3 ile flört, sevgili, eþ %102,2 ile arkadaþlar ve %98,7 ile yakýn aile üyeleri olduðuna ulaþýlmýþtýr.
Ölçeðin ortalama puanlarýna bakýldýðýnda öðrencilerin Cep Telefonu Problemli Kullaným durumlarýnýn baðýmlýlýk alt boyutu X=26,6±6,3 sosyal iliþkiler alt boyutu X= 22,6±6,85 sonuçlar alt boyutu ise X=23,5±6,64 þeklinde bulunmuþtur. Öðrencilerin cinsiyet, sýnýf, bölüm deðiþkenine göre baðýmlýlýk, sosyal iliþkiler ve sonuçlar alt boyutlarýnda anlamlý farklýlýklara rastlanmamýþtýr.
Sonuç: Çalýþmada elde edilen verilerin sonuçlarýna göre spor bilimleri fakültesinde okuyan öðrencilerin Cep Telefonu Problemli Kullanýmlarýnýn baðýmlýlýk düzeylerinin sosyal iliþkiler ve diðer alt boyutlarýndan yüksek olduðu sonucuna ulaþýlmýþtýr. Bu sonuçtan öðrencilerin cep telefonu kullaným baðýmlýlýklarýnýn yüksek cep telefonu vasýtasý ile kurmuþ olduklarý sosyal iliþkilerin ise daha düþük olduðuna ulaþýlmýþtýr.
Öðrencilerin cep telefonunu uzun süre kullandýklarýnda en çok zaman kaybý uykusuzluk ve baþ aðrýsý gibi problemlerle karþýlaþtýklarý sonuçlar arasýndadýr. Öðrencilerin cep telefonunu kullaným amaçlarýnda iletiþim, sosyal medya ve internet gelmektedir.
Benzer þekilde son zamanlarda Üniversite öðrencileri üzerinde yapýlan çalýþmada sorunlu cep telefonu kullaným puanlarýnýn yüksek olduðu ve telefon baðýmlýlýklarý risk altýnda olduðu sonuçlarýna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: sorunlu cep telefonu, öðrenciler, spor bilimleri
|
