Keywords:

Sağlık, 1946 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından “sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik hali” olarak tanımlanmış olup, geçtiğimiz yıllarda “sosyal ve ekonomik olarak üretici bir yaşam sürebilme” yeteneği de sağlığın tanımına eklenmiştir. Bu tanımlardan yola çıkıldığında sağlık algısı artık hastalık kavramının ötesine geçmiş, sağlık algısı ve yaşam kalite değerlendirmelerinde psiko-sosyal yaklaşımlar geliştirilmesine neden olmuştur. Kişinin sağlık algısı, kendi sağlığına yönelik duygu ve düşüncelerini içeren, fiziksel ve ruhsal iyilik halini ölçen, sübjektif bir değerlendirmedir. Ama yapılan çalışmalar bu sübjektif değerlendirmenin, objektif değerlendirmelerle yakından ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Bu sebeple kişinin sağlık durumu, sağlıklı yaşam ile ilgili davranışlarını değerlendirmede, bu alanda geliştirilmiş ölçekler kullanılarak mevcut durum tespit edilmekte, kişiye veya ortak özelliklere sahip gruplara özel müdahalelerde bulunulabilmektedir. Literatür taramalarında sağlık algısı ve sağlıklı yaşam davranışları ile ilgili geliştirilmiş birçok ölçek olduğu görülmektedir:  Esenlik İndeksi (Index of Well-Being-IWB, Winter, 1976)  Hastalık Etki Ölçeği ( Sickness Impact Profile, Bergner et al, 1976, 1981)  Nottingham Sağlık Ölçeği (Nottingham Health Profile, Hunt et al, 1981)  McMaster Sağlık İndeksi Anketi (McMaster Health Index Questionnaire,1982)  Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği I (Healthy Life Style Behaviour Scale I, Walker, 1987)  Duke Sağlık Ölçeği (Duke Health Profile, Parkersonet al, 1990)  Spitzer Yaşam Kalitesi indeksi (The Quality of Life Index, SQLI, Spitzer et al, 1991)  WHOQOL (World Health Organization Quality of Life, 1992)  Kısa Form-36 (SF-36) (Medical Outcome Study SF-36, 1993)  Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (Healthy Life Style Behaviour Scale II, Walker et al, 1996)  Çalışanlar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (Professional Quality of Life Scale, Stamm, 2005)  Sağlık Algısı Ölçeği (Perception Of Health Scale, Diamond et al, 2007)  Sağlıklı Yaşlanma Ölçeği (Healthy Aging Instrument, Thiamwong et al, 2008)  Başarılı Yaşlanma Ölçeği (Successful Aging Scale: SAS, Reker, 2009)  Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Tarama Ölçeği- ABFA (The Family Nutrition and Physical Activity Screening Tool, 2009)  Öznel Esenlik Hali Ölçeği (ÖEHÖ)(White et al, 2013)  Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği (Bostan N ve ark, 2016)  Sağlık Arama Davranışı Ölçeği (Kıraç R ve Öztürk YE, 2021)  Sağlığı Koruyucu Davranış Ölçeği (Health Protective Behavior Scale. Ödek Ö ve ark, 2022) Yıllar içinde geliştirilen ve uygulanabilirliği artan bu ölçekler toplumsal sorunların tespitinde kullanılan hızlı araçlardır. Ayrıca kantitatif veriler sunması sayesinde, zaman içinde toplumda meydana gelecek değişim ve gelişimi ortaya koyacaktır. Her topluma özgü ölçeklerin geliştirilmesi veya uyarlanması toplum sağlığına yönelik yapılabilecek müdahaleler ve politikalar için yol gösterici olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Sağlık algısı, Sağlıklı Yaşam, Ölçek, Yaşam kalitesi