Keywords:

Giriş: Çağımız teknolojisinin en yeni ürünlerinden bir tanesi olan akıllı telefonlar sürekli gelişmekte ve mobil telefonlara göre pek çok farklılıklar (haritalar, uygulamalar, internet olanağı, fotoğraf makinesi, oyunlar, uygulamalar, vb.) ortaya koymaktadır. Akıllı telefonların, günlük yaşamda kullanıcılara çok büyük kolaylıklar sağlaması nedeni ile kullanım oranları yıllara göre artış göstermektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2016 yılı “Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması” verilerine göre; hanelerde cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranının 2004 yılında %53.7 iken, 2016 yılında %96.9’a yükseldiği belirtilmektedir. Akıllı telefonlar, kimi kullanıcı için oyun oynayıp hoş vakit geçirmek, kimisi için kaliteli fotoğraflar çekebilmek veya internette hızlı bir biçimde sörf yapabilmek anlamına gelebilmektedir. Hayatı kolaylaştırabilecek birçok özelliğin bir arada bulunduğu akıllı telefonların; fiziksel, ruhsal ve davranışsal sorunları da beraberinde getirebileceği de göz ardı edilmemelidir. Akıllı telefon kullanımında ilk göze çarpan davranışsal problem “akıllı telefon bağımlılığı”dır. Akıllı telefon bağımlılığı fiziksel ve ruhsal problemlerin de kaynağı olabilmektedir. Akıllı telefon bağımlılığı nedeni ile en sık yaşanan fiziksel problemlerin, uyku saatlerinde ve kalitesinde azalma, el bileği sendromu, boyun kaslarında tutulma, gözlerde yorgunluk ve eklemlerde ağrı olduğu belirtilmektedir. Akıllı telefon bağımlılığı kullanıcılarda, duruş bozuklukları sonucunda fiziksel problemlere de neden olabilmektedir. Akıllı telefon bağımlılığının neden olduğu sorunların fiziksel aktivitede azalma ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Fiziksel aktivitede azalma; kalp hastalıkları, hipertansiyon, diyabet ve obesite gibi ciddi kronik sorunların görülme oranını artırması açısından da büyük önem taşımaktadır. Yapılan literatür taramasında ülkemizde cep telefonunun problemli kullanımı, internet bağımlılığı veya mobil bağımlılıklar gibi benzer sorunların değerlendirildiği çalışmaların bulunmasının yanı sıra, bu sorunların tümünü içeren akıllı telefon bağımlılığı ile ilgili çalışmaların sınırlı sayıda olduğu ve akıllı telefon bağımlılığı ve fiziksel aktivite düzeylerinin bir arada değerlendirildiği herhangi bir çalışmanın olmadığı belirlenmiştir. Amaç: Bu çalışma, hemşirelik öğrencilerinde akıllı telefon bağımlılığı ve fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Kapsam: Araştırma, İstanbul ilinde bulunan bir vakıf üniversitesinin hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrenciler ile yapılmıştır. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyip araştırmayı kabul eden tüm öğrenciler çalışmaya dahil edilmiştir. Veriler hemşirelik öğrencilerinden gönüllük esas alınarak anket yöntemi ile toplanmış ve 324 öğrenci ile çalışma tamamlanmıştır. Sınırlılıklar: Araştırma, çalışmanın yapıldığı bir vakıf üiversitesinin çalışmaya katılmayı kabul eden öğrencileri ile sınırlandırılmıştır. Yöntem: Verilerin toplanmasında Tanıtıcı Özellikler Formu, hemşirelik öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı ve fiziksel aktivite düzeylerini belirlemek amacıyla “Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi” ve “Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu” kullanılmıştır. Araştırma için gerekli Etik Kurul izni ve kurum izinleri alınmıştır (Sayı:10840098-604.01.01-E.10253). Ayrıca araştırmaya başlamadan önce çalışmaya katılmayı kabul eden bireylere açıklama yapılıp onamları alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Independent Samples t ve ANOVA testleri kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin %78.7’sinin kadın, %27.5’inin birinci sınıf, %46.3’ünün annesinin ilkokul mezunu, %32.1’inin babasının lise mezunu, %78.1’inin gelirinin giderine denk olduğu ve %73.1’inin ailesinin yanında yaşadığı bulunmuştur. Öğrencilerin akıllı telefon kullanım amacının sosyal paylaşımda bulunmak (%88.9), güncel bilgileri takip etmek (%84.6), ders çalışmak (%83.6), film izlemek/müzik dinlemek (%83.6) için kullandığı belirlenmiştir. Amacına göre akıllı telefon kullanım sürelerinin ise; sosyal paylaşımda bulunmak için 159.47±81.19 dakika, güncel bilgileri takip etmek için 145.81±61.33 dakika, film izlemek/müzik dinlemek için 131.46±16.29 dakika ve ders çalışmak için 112.71±91.33 dakika olduğu saptanmıştır. Hemşirelik öğrencilerinin %53.1’inin sağlık sorununun bulunduğu ve bu sorunların genellikle görme sorunları, baş boyun ağrısı ve uyku problemleri olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin akıllı telefon bağımlılığı puan ortalamalarının 34.03±9.14 olduğu bulunmuştur. Hemşirelik öğrencilerinin %42.7’sinin hafif, %83.3’ünün orta ve %33.3’ünün şiddetli düzeyde fiziksel aktivitelerde aktif olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerin çoğunun (%67.3) fiziksel olarak aktif olmadığı, akıllı telefon bağımlığı puan ortalamalarının öğrencilerin fizik aktivite düzeylerine göre farklılık gösterdiği ve fiziksel aktivite düzeyi azaldıkça akıllı telefon bağımlılığı puan ortalamalarının arttığı belirlenmiştir (p=0.000). Cinsiyetin fizik aktivite ve akıllı telefon bağımlılığı düzeylerini etkilemediği bulunmuştur (p>0.05). Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılığı puan ortalamalarının orta ve fiziksel aktivite düzeylerinin ise çok düşük düzeyde olduğu bulunmuştur. Cinsiyetin fizik aktivite ve akıllı telefon bağımlılığı düzeylerini etkilemediği, akıllı telefon bağımlığı puan ortalamalarının öğrencilerin fizik aktivite düzeylerine göre farklılık gösterdiği ve fiziksel aktivite düzeyi azaldıkça akıllı telefon bağımlılığı puan ortalamalarının arttığı belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; öğrencilerin fiziksel aktivitelere yönlendirilmesi, akıllı telefon kullanımının olumsuz getirilerine ilişkin farkındalık oluşturulması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Fiziksel Aktivite, Akıllı Telefon Bağımlılığı, Hemşirelik, Öğrenci.

Anahtar Kelimeler: Fiziksel Aktivite, Akıllı Telefon Bağımlılığı, Hemşirelik, Öğrenci