Günümüz koşul ve ortamında eğitim, cinsiyet, yaş, ekonomik boyut ve diğer faktörler açısından değerlendirildiğinde sigara başta olmak üzere alkol ile diğer tütün mamullerinin tüketim boyutunun yüksek olduğu bilinmektedir. Özellikle ilkokul seviyesine kadar inen sigara tüketiminin günümüz koşullarında 07 yaş diliminde dahi kullanıldığı görülen toplum ve halk sağlığı açısından önemli sorun oluşturduğu bilinen bir gerçektir. Birey ya da bireyler tarafından kullanılan sigara ve tütün mamulleri nedeniyle her yıl sağlık harcamaları başta olmak üzere farklı sağlık sorunlarının ortaya çıktığı da görülmektedir. Özellikle bu Mamullere bağlı olarak ortaya çıkan sağlık sorunları nedeniyle yaşanan farklı sorunlar da bulunmaktadır. Bu sorunların başında iş kaybı, sosyal sorunlar, psikolojik sorunlar, kanser ve türevi hastalıklar, ekonomik kayıp, eşler arası ilişki sorunları, çevresel sorunlar, politik ve siyasi anlamda ortaya çıkan sorunları gösterebiliriz. Ayrıca alınan tütün ve alkol türevi ürünler nedeniyle meydana gelen kaza, yangın, kişiler arası ilişkilerin bozulması nedeniyle meydana gelen hukuki sorunları da gösterebiliriz. Amaç: Bu uygulamalı gerçekleştirilen çalışmanın amacı tütün, alkol ve türevi olan mamullerin kullanılması nedeniyle ortaya çıkan sorunların belirlenmesi, bu sorunlara ilişkin katılımcıların bilgi ile algı boyutunun incelenmesi şeklindedir. Yöntem: An Examination of the Influence of Smoking Behavior on Individual Job Performance konu başlıklı makalede kullanılan ve Korkmaz, Taştan ve Yücel tarafından hazırlanan ve Ethno Med, 11(3): 278-288 de yayınlanan makalede kullanılan anket araştırmaya yönelik yeniden uyarlanmıştır. Araştırmada kullanılan anketin kullanıldığı çalışmada geçerlilik ve güvenirliliği sağlandığından yeniden geçerlilik ve güvenirlilik çalışması yapılmamıştır. Fakat bazı 5’likert ölçekli sorular üzerinden değişiklik yapıldığından bir ön test yapılmıştır. Bu ön testte toplam 38 gönüllü katılımcı iştirak etmiştir. Bu katılımcılardan elde edilen veriler analiz edilmiş ve Cronbach's Alpha kat sayısı olarak 0.921 değeri elde edilmiştir. Bu değer beklenen değerin üzerinde olduğundan yeni bir analize gerek duyulmamıştır. Genel araştırmaya katılanlar örnekleme yönetimi ve basit tesadüfi örnekleme yöntemleri doğrultusunda seçilmiş ve araştırmaya dahil edilmiştir. Toplam katılımcı sayısı 1641kişidir. Bu kişilerin tamamı kendi iradeleri doğrultusunda araştırmaya katılım sağlamıştır. Hiçbir katılımcının kendini tanıtan kimlik ve kurum bilgisi araştırmaya dahil edilmemiştir. Araştırmada kullanılan anket internet ve elden dağıtma yöntemi kullanılarak katılımcılara gönderilmiştir. Bazı katılımcılara ise anket formları kargo ve posta yolu ile gönderilmiştir. Araştırmanın örneklemi ise Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Antalya, Adana, Diyarbakır, Mardin, Erzurum, Van, Kayseri, Zonguldak, Elazığ, Kütahya, Tekirdağ, Nevşehir, Samsun, Trabzon ve Kocaeli illeridir. Araştırma için Artuklu Üniversitesinden etik kurul izni alınmıştır. Analiz Yöntemi: Bu çalışmada kullanılan anket formlarından elde edilen veriler SPSS 18 istatistik programı ve E-Views 8.0 programı ile analiz edilmiştir. Yapılan Korelasyon, Birim kök, Granger nedensellik, Regresyon analizleri sonucunda bilgi ve algı boyutu altındaki faktörlerin arası ilişkinin varlığı ve birbirlerini nasıl etkiledikleri araştırılmıştır. Araştırma sonrasında bilgi ve algı boyutu arasında bir ilişki olduğu saptanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan sigara, alkol ve tütün mamulü kullanan tüm katılımcıların tamamına yakını kullanmış olduğu bu mamullerin zarar ve olumsuz etkileri konusunda bilgi sahibi olduğunu belirtmiştir. Sonuç: Özellikle 18-28 yaş arasında kalan katılımcıların büyük çoğunluğu sigara, alkol ve tütün mamulü ürünleri çevre, aile ve bulunduğu ortam içerisindeki yönlendirmeler ile kullanmaya başladığını belirtmiştir. Sigara kullanan birey sayısı alkol kullanan birey sayısına göre daha fazladır. 18-35 yaş arası grup içerisinde yer alan katılımcıların sigara kullanım oranı 36-65 yaş arasındaki kullanıcılara göre daha yoğundur. Katılımcıların eğitim boyutu tüketim üzerinde önemli bir etki oluşturmamaktadır. 36 yaş ve üzeri katılımcıların bu mamulleri kullanması nedeniyle ortaya çıkan sağlık ile ekonomik sorunlar nedeniyle tüketimin azaltılması ya da tamamen bırakılması konusunda mücadele ettiğini göstermektedir. Bilgi düzeyinin tüketim konusunda artmasına bağlı olarak tüketimin de paralel olarak azaltılmasına katkı sağladığını göstermektedir. Gelir düzeyi bir tüketim üzerinde bir etki yaratmamakta ve kullanıcının gelirine yönelik tükettiği ürünün marka ile fiyatı değişkenlik göstermek koşulu ile bu mamulleri tükettiğini ortaya koymaktadır. 45 yaş üzeri bazı tüketicilerde ortaya çıkan ağız sağlığı, nefes ve kalp gibi rahatsızlıklar yaşadığını belirtmesi saptanan bulgular arasındadır. Bazı katılımcıların özellikle kadınlarda hamilelik sürecinde de bu mamulleri tükettiğini belirtmesi dikkat çeken faktörler arasında yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Sigara, Tütün, Alkol, Tüketim, Sağlık, Ekonomi, Algı
|
