Sarkopeni yaşa bağlı olarak kas kütlesi ve kas gücünün patolojik kaybıdır ve yaşam kalitesini ve sağlığı olumsuz etkilemektedir. Kas protein sentezi yaşlanmayla birlikte azalmaktadır. Dallı zincirli amino asitler (DZAA) olan lösin, izolösin ve valin vücutta sentezlenemeyen ve diyetle alınması gereken elzem amino asitlerdir. Bu amino asitler kaslarda protein sentezini sağlayan temel amino asitlerdir ve kas proteinlerinin yaklaşık %17’sini oluşturur. Başta lösin olmak üzere dallı zincirli amino asitler, insüline bağımlı ve bağımsız yollarla kas protein sentezinde yer alan rapamisin protein kompleksinin memeli hedefi (mTOR) sinyal yollarının aktivasyonunu artırarak protein sentezini artırır. Kas protein yıkımını azaltır ve iskelet kasında mitokondriyal oluşumu teşvik ederek ve oksidatif stresi azaltarak kas fonksiyonunu koruyabilir. Özellikle lösin insülinotropik etki göstererek kas kök hücresinin çoğalmasını ve farklılaşmasını artırır. DZAA’ler iskelet kas kütlesinin korunmasıyla ilişkilendirilmiştir. Ayrıca DZAA’ler iskelet kas gücünü, kütlesini ve fonksiyonunu artırabilmektedir. Sarkopenik bireylerin plazma DZAA konsantrasyonları sarkopenik olmayanlara göre daha düşük bulunmuştur. DZAA’ler kaslardaki protein bozulmasından sorumlu olan ubikuitin yolunun inhibisyonuyla kas atrofisini azaltabilmektedir. Yağsız vücut kütlesinin korunmasını sağlayabilir ve egzersize bağlı kas hasarını azaltabilir. Diyetle daha fazla DZAA (özellikle lösin) alımı yaşlılarda daha iyi bir el kavrama gücü ve daha düşük sarkopeni riski ile ilişkilendirilmiştir. Presarkopenik ve sarkopenik bireylerde 5 hafta boyunca DZAA takviyesi iskelet kitle indeksi, yürüme hızı ve kavrama gücünde artış sağlamıştır ancak takviyenin bırakılmasını takiben bu etkiler azalmıştır. DZAA takviyesinin kas kütlesi ve sarkopeni üzerinde olumlu etkileri olsa da konunun daha iyi anlaşılabilmesi için daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. ORCID NO: 0000-0002-7905-4719
Anahtar Kelimeler: Sarkopeni, Kas, DZAA, Lösin, İzolösin, Valin
|
