Giriş ve amaç: Postpartum kontrasepsiyon, anne ve bebek sağlığını korumak amacıyla doğum sonrası erken dönemde aile planlaması hizmetlerinin başlatılmasıdır. Bu araştırmanın amacı Rize merkezdeki kamu sağlık kurumlarına başvuran 1-12 aylık bebeği olan kadınlarda kontraseptif kullanımını ve ilişkili faktörleri saptamaktır. Yöntem: Araştırma kesitsel tiptedir. Rize Merkez’de kamu sağlık kurumlarına başvuran, 1-12 aylık bebeği olan 350 kadına, 2023 Mayıs-Temmuz aylarında yüz yüze anket uygulanarak kontraseptif yöntem kullanımı ve doğurganlık özellikleri sorgulanmıştır. Veriler SPSS-21 programında, ki-kare testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma için, İl Sağlık Müdürlüğü’nden resmi izin, Tıp Fakültesinden etik onay alınmıştır. Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 30.7±0.3 yıl, yaşayan çocuk sayısı 1.9±0.1 saptandı. Kadınların %65.1’i başka çocuk istemiyordu, %2.0’ı postpartum dönemde tekrar gebe kalmıştı. Kadınların %49.1’i modern, %14.6’sı geleneksel olmak üzere %63.7’si kontraseptif yöntem kullanıyordu. Çoğunluğu postpartum 43.gün-6.ay arasında yöntem kullanmaya başlamıştı (%68.2). Kullanılan modern yöntemler; %28.6 kondom, %8.9 tüp ligasyonu, %7.1 RİA, %3.4 hap, %1.2 iğne olarak saptandı. Kullanılan geleneksel yöntemler; geri çekme %12.0, laktasyonel amenore %1.4, takvim yöntemi %1.1 şeklindeydi. Yöntem kullanımı ile ilişkili faktörler; yaşayan çocuk sayısının üç ve daha fazla olması (%80.9), yaşayan iki veya daha fazla kız çocuğu sahibi olma (%78.0), postpartum 4-12 ayda arasında olma (%72.0), doğum öncesi dönemde yöntemler hakkında bilgilendirilmiş olma (%71.6) ve ücretsiz hizmet sunulduğunu bilme (%69.0) olarak saptandı (p<0.05). Kadınların %72.8’i aile planlaması hizmetini birinci basamaktan almıyordu. Karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı doğumların arasını açmak için %6.2, doğumlara son vermek için %14.0 olmak üzere toplam %20.2 saptandı. Sonuç: Rize’de postpartum yöntem kullanım düzeyinin düşük, karşılanmamış aile planlaması ihtiyacının yüksek olduğu gözlendi. Birinci basamağın eğitim ve hizmet sunumu açısından etkili kullanılması önerildi. "Bu çalışma Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, girişimsel olmayan klinik araştırmalar etik kurulu tarafından 17.01.2023 tarih ve sayı:602 bilgileri ile etik kurul onayı almıştır. ORCID NO: 0000-0001-7046-2161"

Anahtar Kelimeler: Postpartum dönem, kontrasepsiyon, aile planlaması, karşılanmamış ihtiyaç

Keywords: