Giriş: Yaşlılık, bireylerin yaşadığı çevreye adaptasyon yeteneklerinin yavaş yavaş azalmaya başlamasıdır. Yaşlanmayla birlikte bireyler sadece fiziksel etkinliklerinde azalma yaşamazlar. Aynı zamanda toplumsal olarak da bir uzaklaşma yaşar ve kendi iç dünyalarına çekilirler. Bu durum, rollerin kaybı veya azalmasıyla ilgili olup, bireyi toplumsal açıdan yararlı kılan olanaklarını da giderek azaltır. Bu nedenle yaşlılar bir takım ön yargı ve damgalayıcı tutumlarla karşılaşabilir, ayrımcılığa veya şiddete uğrayabilirler. Ayrıca yalnızlık ve işe yaramama duygusu dönemin önemli bir özelliğidir ve ölüm yaşamın bir parçası haline gelir. Yaşlılık döneminde belirtilen tüm bu ve buna benzer olumsuz psikososyal yaşam olaylarına maruz kalma yaşlı bireylerde ruhsal sorunları da beraberinde getirmektedir. Yaşlılık döneminde bireylerde tam bir iyilik halinin sağlanması için ruhsal sorunların da göz ardı edilmemesi, gerekli sağlık hizmetlerinin uygulanması gerekmektedir.
Amaç: Bu derlemenin amacı yaşlılık ve yaşlılıkta ruh sağlığının önemine vurgu yapmaktır.
Sonuç: Yaşlılıkta yaşın getirdiği fizyolojik kayıplar, işe yaramama duygusu, ölüm korkusu ve yalnızlık gibi birçok faktör bireylerde ruhsal bozukluklara neden olur. Bireylerde sık görülen ruhsal bozukluklar; uyku bozukluğu, öğrenme ve hatırlama güçlüğü, demans, depresyon, korku, stres, anksiyete, intihar girişimi, performans kaybı, umutsuzluk, fobik bozukluklar, kişilik değişikliği ve alınganlıktır. Bireylerin sağlıklı bir biçimde yaşlanması yalnızca bireysel özellikleriyle değil, kendilerine sağlanacak destek hizmetleriyle de yakından ilişkilidir. Yaşlı bireylerde ruhsal sorunları önlemek için psikodinamik yaklaşım, destekleyici yaklaşım, kısa süreli psikoterapi, bilişsel-davranışçı yaklaşım, psikoanalitik psikoterapi, yaşamı gözden geçirme terapisi, dinamik olmayan psikoterapiler, seks terapisi, grup psikoterapileri ve aile terapisi sıklıkla kullanılmaktadır. Yaşlanan nüfusla birlikte yaşlılara yönelik hizmetlere olan gereksinimler artmakta ve ruh sağlığına yönelik hizmet önemli bir yer tutmaktadır. ORCID NO: 0000-0002-3592-5121
Anahtar Kelimeler: Yaşlılık, Ruh sağlığı, Yaşlı sağlığı
|
