Çalýþmanýn amacý, vardiyalý çalýþan hemþirelerde uyku bozukluklarý ve iþ stresinin
kardiyovasküler hastalýk (KVH) riski ve risk farkýndalýðý ile olan iliþkilerini
araþtýrmaktýr. Araþtýrma, Haziran-Eylül 2023 tarih aralýðýnda KSBÜ Evliya Çelebi Eðitim
Araþtýrma Hastanesi’nde çalýþan 258 hemþire üzerinde yürütülen kesitsel tipte bir
çalýþmadýr. Araþtýrma verilerinin toplanmasýnda “DSM-5 Uyku Bozukluðu-Yetiþkin
Ölçeði Kýsa Formu”, “Genel Ýþ Stresi Ölçeði”, “Framingham Kardiyovasküler Hastalýk Risk
Skoru” ve “Kardiyovasküler Hastalýk Risk Farkýndalýðý Deðerlendirme Ölçeði”
kullanýlmýþtýr. Araþtýrmanýn katýlýmcýlarý genellikle kadýn (%74,8) ve lisans mezunudur
(%55,8), ortalama çalýþma süreleri yaklaþýk 9,75 yýldýr. Hemþirelerin çoðunluðu (%63,6)
saðlýklý uyku süreleri rapor etse de uyku bozukluklarý ve iþ stresi yaygýn görünmektedir.
Önümüzdeki 30 yýl içerisinde tam KVH geçirme riski açýsýndan hemþirelerin %28,7’si
orta, %5,4’ü yüksek, sert KVH geçirme riski açýsýndan %18,2’si orta, %0,8’si yüksek riske
sahiptir. Uyku bozukluklarý ve genel iþ stresi pozitif iliþkilidir. Özellikle, uyku
bozukluklarý ve iþ stresi arttýkça, KVH risk farkýndalýðý ve saðlýklý yaþam alýþkanlýklarýna
olan niyetleri de artmaktadýr. Bulgular, vardiyalý çalýþma düzeninin uyku bozukluklarý ve
iþ stresini artýrdýðýný ve bu faktörlerin KVH riski ve farkýndalýðý ile doðrudan iliþkili
olduðunu göstermektedir. Özellikle cinsiyet, yaþ ve çalýþma þartlarý gibi faktörlerin bu
iliþkiler üzerinde etkili olduðu belirlenmiþtir. Hemþireler arasýnda saðlýklý yaþam
alýþkanlýklarýný teþvik etmek, stres yönetimini geliþtirmek ve KVH risk farkýndalýðýný
artýrmak için eðitim ve bilinçlendirme programlarý düzenlenmelidir. Ayrýca, profesyonel
geliþim ve eðitim olanaklarý, hemþirelerin genel saðlýk durumlarýný iyileþtirmelerine
yardýmcý olabilir. Bu önerilerin uygulanmasý, hemþirelerin saðlýklý bir yaþam tarzýný
benimsemelerini ve KVH riskini azaltmalarýný destekleyebilir. ORCID NO: 0009-0004-3912-9546
Anahtar Kelimeler: Vardiyalý çalýþma, Hemþire, Uyku, Ýþ stresi, Kardiyovasküler hastalýklar
|