Toplumsal cinsiyet kavramý; toplumun kadýn ve erkeðe atadýðý rol, görev ve sorumluluklar ile toplumun algýladýðý ve beklediði roller olarak tanýmlanmaktadýr. Bu kavram baðlamýnda, özellikle erkeðin ve kadýnýn bireysel kiþiliði ve kimliðinden ziyade, kültürel boyutlarýna baðlý olarak basmakalýp deðer yargýlarýn oluþturulmasýdýr. Bu derlemenin amacý, KKTC’de yaþayan kadýnlarýn toplumsal cinsiyet perspektifi ile rakamsal göstergeler kullanýlarak toplumdaki konumlarýnýn belirlenmesidir.
2021 yýlýnda yayýmlanan istatistiksel veriler incelendiðinde, KKTC’de hesaplanan projeksiyon nüfusa göre toplumun %45,6’sýný kadýnlar oluþturmaktadýr. Kadýnlarýn doðuþtan beklenen yaþam ömrü 83,1 iken, erkeklerin 79,0’dýr. Yine ayný yýla ait veriler incelendiðinde kadýnlarýn evlilik yaþ ortalamalarý 31,5 iken erkeklerin 34,5 olarak bulunmuþtur. Buna karþýn ebeveyn olma yaþlarýna bakýldýðýnda 14-19 yaþ arasý 45 kiþi anne olurken, 5 kiþi baba olmuþtur. Yine ayný yýl içerisinde 20-24 yaþ arasý 443 kiþi anne olurken, 104 kiþi de baba olmuþtur.
2022 yýlý verileri incelendiðinde KKTC’de yükseköðretim okullaþma oraný kadýnlarda %77,7 iken erkeklerde %83,1 olarak görülmektedir. Ayný yýla ait istihdam oranlarý incelendiðinde toplam istihdamýn %34,1’ini kadýnlar, %65,9’unu erkekler oluþturmaktadýr. KKTC’de üst kademe yöneticilerin istihdama paralel olarak yalnýzca %33’ünü kadýnlar oluþturmaktadýr. Bununla birlikte KKTC’deki iþsizlik oraný erkeklerde %5,1 iken kadýnlarda %8,6 olarak hesaplanmýþtýr.
KKTC’de kadýnýn siyasal yaþamdaki yerine bakýldýðýnda 50 milletvekilinden sadece 11’inin, 18 belediye baþkanýndan sadece 1’inin ve 239 muhtardan 19’inin kadýn olduðu görülmektedir.
Bu derlemede, KKTC’de kadýnýn toplum içerisindeki konumunun incelenmesi ile birlikte kadýnýn bazý alanlarda sýnýrlý kaldýðý görülmektedir. Diðer yandan veriler incelendiðinde KKTC’de kadýnlara fýrsat eþitliði sunuluyor gibi görülse de toplum içerindeki yansýmasýnýn cinsiyetler arasý eþit olmadýðý sonucuna varýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Kadýn, Kadýn Statüsü, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Eþitliði, KKTC
|
