Akdeniz diyeti 2010 yýlýnda UNESCO (Birleþmiþ Milletler Eðitim, Bilim ve Kültür Örgütü- United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) tarafýndan insanlýðýn manevi kültürel mirasý olarak kabul edilmiþtir. Günümüzde ise; Akdeniz diyeti saðlýk üzerine etkileri, çevresel, ekonomik ve sosyo-kültürel boyutlarý nedeni ile sürdürülebilir ve saðlýklý bir diyet modeli olarak tanýmlanmaktadýr. Sürdürülebilir diyetler; koruyucu ve biyolojik olarak çeþitlilik ve ekosistemlere saygýlý, kültürel olarak kabul edilebilir, eriþilebilir, ekonomik olarak adil ve uygun maliyetli, besleyici olarak yeterli ve güvenli ve saðlýklý, ayný zamanda doðal ve insan kaynaklarýný optimize edicidir. Yüksek sebze ve meyve, tam tahýl ürünleri, kurubaklagiller, kabuklu yemiþler, zeytinyaðý, balýk ile düþük yaðlý veya yaðsýz süt ürünleri, tavuk ve yumurta, ýlýmlý miktarlarda alkol (baþlýca kýrmýzý þarap), düþük miktarlarda kýrmýzý et ve ürünleri, þeker ve þekerli ürünler, þekerli içecekler ve rafine tahýllarýn tüketimi Akdeniz diyetinin karakteristik özelliklerini oluþturmaktadýr. Akdeniz diyeti sebze ve meyvelerden, tam tahýl tanelerinden, zeytinyaðý ve balýk açýsýndan zengin bir beslenme modeli olduðundan posa’dan, C vitamini ve E vitamini, β-karoten gibi antioksidan vitaminlerden ve antioksidan etkinlik gösteren polifenolik bileþiklerden, tekli doymamýþ yað asitlerinden zengindir. Bu özellikleri ile Akdeniz diyeti saðlýðý koruyucu ve geliþtirici, kardiyovasküler hastalýklar, hipertansiyon, Tip 2 Diyabet, kanser gibi diyetle ilintili kronik hastalýk riskini azaltýcý, yaþam süresini uzatýcý potansiyel bir etkiye sahiptir. Özetle sürdürülebilir ve saðlýklý Akdeniz Diyeti, bir diyetin ötesinde, fiziksel aktivitenin de önemli rol oynadýðý bir yaþam biçimi örüntüsüdür.
Anahtar Kelimeler: Akdeniz diyeti, Sürdürülebilir beslenme, Sürdürülebilir Akdeniz diyeti
|
