Otizm Spektrum Bozukluðu (OSB) yaþamýn ilk yýllarýndan itibaren belirti gösteren, etkileri ömür boyu devam eden, ayný zamanda kiþilerin sosyal etkileþim ile iletiþim kurma becerilerinde yetersizliðe ve tekrarlý davranýþlara neden olan nöro-geliþimsel bir bozukluk olarak tanýmlanmaktadýr. Dünyada OSB görülme sýklýðý 1/160 olup görülme sýklýðý her geçen gün artmaktadýr. OSB’li çocuklarýn uyku problemleri, öfke nöbetleri, depresyon, kendine zarar verme, saldýrganlýk, diyare ve konstipasyon gibi gastrointestinal sorunlar ve beslenme sorunlarý yaþadýklarý bilinmektedir. OSB’li çocuklarýn beslenme sorunlarýnýn baþýnda alýþýlmadýk yeme davranýþlarý, ritüelleri ve gýda seçiciliði gelmektedir. Günlük rutinlerine aþýrý baðlý ve deðiþime yüksek direnç gösteren OSB’li çocuklarda gýda seçiciliði en yaygýn rastlanan beslenme sorunudur. Bu çocuklarýn sýklýkla þekerler, meyve sularý, karbonhidratlar, yað içeriði yüksek ve iþlenmiþ gýdalara yöneldikleri ayný zamanda meyve ve sebzeyi az tükettikleri bildirilmiþtir. Beslenme sorunlarýnýn çok sýk görüldüðü OSB’li çocuklara yönelik glutensiz-kazeinsiz diyet, glutensiz diyet, ketojenik diyet, özel karbonhidrat diyeti, feingold diyeti, candida vücut ekoloji diyeti ve elimine alerji diyetleri gibi çeþitli tedavi yaklaþýmlarý denenmektedir. Yüksek gýda seçiciliði olan OSB’li çocuklarýn bu diyetlere uyumlarý oldukça zordur ve bu diyetlerin uzun süreli uygulanmasý çocuklarda vitamin, mineral ve beslenme yetersizliðinin aðýrlaþmasý gibi sorunlara neden olmaktadýr. OSB’li çocuklar, fiziksel aktivitelerinin de kýsýtlý olmasý nedeniyle obezite açýsýndan yüksek risk oluþturmaktadýrlar. OSB tanýsý konulan çocuk ve aileye ile sürekli etkileþim ve iletiþim halinde olan hemþireler beslenme konusunda çocuða ve aileye rehberlik etmeli, çocuðun büyüme ve geliþmesini takip etmeli ve normalden sapan durumlarda müdahale etmelidirler. ORCID NO: 0000-0002-2636-8992
Anahtar Kelimeler: Otizm Spektrum Bozukluðu, Çocuk, Beslenme, Hemþirelik Yaklaþýmý
|
