| |
Giriþ: Üriner inkontinans (ÜÝ) kadýnlarýn yaþam kalitesini etkileyen çok önemli bir saðlýk sorunudur. Bu sorun kadýnlarýn özgüvenlerinin azalmasýna, sosyal aktivitelere katýlmalarýnýn engellenmesine ve kadýnlarýn içe kapanmasýna neden olur. ÜÝ þikâyeti yaþayan kadýnlar üriner fonksiyonlarýný kontrol edemedikleri için dýþarýdan fark edilme korkusu ile kendilerini kusurlu ve eksik olarak görmekte, çekicilik ve cinsel rolünün olumsuz etkileneceðini düþünmektedirler. Bir yandan koku, temizlik ve cilt irritasyonu gibi sorunlar yaþayan kadýnlar, diðer yandan da utanma, vücut imajýnda bozulma, anksiyete, depresyon, sosyal izolasyon gibi farklý emosyonel bozukluklar yaþamaktadýr. Yaþanan bu sorunlardan dolayý ÜÝ’lý kiþiler toplum içerisindeki diðer insanlarla bir araya gelmekten kaçýnmaktadýrlar.
Amaç: Bu çalýþma Mersin ilinde yaþayan kadýnlarýn inkontinans yaþama durumlarý ve inkontinansa iliþkin tutumlarýný tespit etmek amacýyla tanýmlayýcý ve kesitsel olarak yürütülmüþtür.
Yöntem: Araþtýrmanýn örneklemini Mersin Ýli, Yeniþehir ilçe sýnýrlarý içerisinde yer alan Aile Saðlýðý Merkezlerine (ASM) herhangi bir sebeple gelen, iþlem kaydý yaptýrmamýþ, 18 yaþýn üzerinde olan, iletiþim problemi olmayan ve çalýþmaya katýlmayý gönüllü olarak kabul eden 903 kadýn oluþturmuþtur. Araþtýrma bir üniversite etik kurulunun (25.04.2019 tarih ve 13 nolu karar) onayý ve katýlýmcýlarýn kiþisel onayý alýndýktan sonra uygulanmýþtýr.
Araþtýrma verileri 10 Mayýs-10 Haziran 2019 tarihleri arasýnda, anketörler aracýlýðý ile ve yüz yüze görüþme yöntemiyle toplanmýþtýr. Verilerin toplanmasýnda, araþtýrmacýlar tarafýndan geliþtirilen soru formu ve Uðurlucan-Güngör ve ark. (2016) tarafýndan geçerlik ve güvenirlik çalýþmalarý yapýlmýþ olan “Üriner Ýnkontinans Davranýþ Ölçeði (ÜÝDÖ)” kullanýlmýþtýr. Verilerin analizi SPSS-21 programýnda yüzdelik ve Pearson's chi-square testleri kullanýlarak yapýlmýþtýr.
Bulgular: Araþtýrmaya katýlan kadýnlarýn %52.4’ü 18-49 yaþlarý arasýnda, %39’u ev hanýmý, %62,9’u evli, %44,4’ü yüksek Beden Kitle Ýndeksine (BKÝ) sahip, %18,1’i menapozda, %35,3’ü doðum yapmýþ, doðum yapanlarýn %58,8’i normal doðum yapmýþ, %51,5’i daha önce üriner veya genital yol enfeksiyonu geçirmiþtir.
ÜÝ olan kadýnlarýn %74,2’si, bu durumu baþkalarýnýn fark etmesinden korktuklarýný, %68,8’i günde iki kez koruyucu bez/pet kullandýklarýný ya da çamaþýr deðiþtirdiklerini bildirmiþlerdir. Ayrýca kadýnlarýn yarýdan fazlasýnýn (%54,6) bu sorun için saðlýk kuruluþuna baþvuru yapmadýðý ve bunun nedeni olarak da muayeneye gitmek için zaman bulamadýklarý (%59,2) belirlenmiþtir. Çalýþmamýzda, menopozda olanlarýn olmayanlara, gebelik ve doðum aralýklarý sýk ve sayýlarý fazla olan kadýnlarýn gebelik ve doðum aralýklarý sýk olmayan ve sayýlarý daha az olanlara göre ÜÝ görülme oraný anlamlý derecede yüksek bulunmuþtur (p<0,001). Sezaryenle doðum yapan ve güç doðum tarif eden kadýnlarýn normal doðum yapanlara göre ÜÝ yaþama sýklýðý anlamlý derecede yüksek çýkmýþtýr (p<0,001). Postpartum üriner enfeksiyon geçiren kadýnlarda geçirmeyenlere göre ÜÝ görülme sýklýðý anlamlý derecede yüksek bulunmuþtur (p<0,001). Kadýnlarýn %87,1’inin ÜÝ olduðunda nasýl bir önlem ya da tedavi almasý gerektiðini, %78,8’inin de perine kaslarýný güçlendirmenin ÜÝ önlemedeki önemini bilmedikleri görülmüþtür.
Çalýþmamýzda, ÜÝ sorunu olan kadýnlarýn ÜÝDÖ puanlarý (44.91±6.17) olmayanlara (45.56±5.81) göre daha düþük bulunmuþtur.
Yaþ gruplarýna göre incelendiðinde 18-34 yaþ grubundaki kadýnlarýn ÜÝDÖ ölçek puanlarýnýn daha ileri yaþ gruplarýndaki kadýnlara göre yüksek olduðu tespit edilmiþ, yapýlan istatistiksel analiz sonucunda aralarýndaki fark anlamlý bulunmuþtur (p<0,05).
Sonuç: Araþtýrmamýzda ÜÝ sorunu olduðunu bildiren kadýnlarýn ÜÝDÖ puanlarýnýn sorun bildirmeyenlere göre daha yüksek olduðu ve ÜÝ sorunu ve çözüm yaklaþýmlarý konusunda olumsuz tutum içinde bulunduklarý sonucuna ulaþýlmýþtýr. Kadýnlarýn yaþý ilerledikçe ÜÝ ile ilgili tutumlarýn olumsuz yönde deðiþtiði görülmüþtür. Bunun yaný sýra eðitim düzeyi yüksek olan, bekâr ve kronik rahatsýzlýðý olmayan kadýnlarýn ÜÝ’a iliþkin tutumlarýnýn daha olumlu olduðu sonucu bulunmuþtur.
ÜÝ pek çok faktöre baðlý olarak geliþen bir saðlýk ve sosyal problemdir. Aþýrý doðurganlýðýn önlenmesi, normal doðumun teþvik edilmesi, doðumlarýn saðlýklý þartlarda yaptýrýlarak doðum sonu enfeksiyonlarýnýn önlenmesi, pelvik kaslarýn güçlendirilmesine yönelik egzersizler konusunda tüm kadýnlara seminerler ve doðum sonu dönemde multidisipliner yaklaþýmla eðitimler verilerek bilinçlendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kadýn, Kadýn saðlýðý, Üriner inkontinans, Tutum
|
