Giriþ: Yaþlýlýk, bireylerin yaþadýðý çevreye adaptasyon yeteneklerinin yavaþ yavaþ azalmaya baþlamasýdýr. Yaþlanmayla birlikte bireyler sadece fiziksel etkinliklerinde azalma yaþamazlar. Ayný zamanda toplumsal olarak da bir uzaklaþma yaþar ve kendi iç dünyalarýna çekilirler. Bu durum, rollerin kaybý veya azalmasýyla ilgili olup, bireyi toplumsal açýdan yararlý kýlan olanaklarýný da giderek azaltýr. Bu nedenle yaþlýlar bir takým ön yargý ve damgalayýcý tutumlarla karþýlaþabilir, ayrýmcýlýða veya þiddete uðrayabilirler. Ayrýca yalnýzlýk ve iþe yaramama duygusu dönemin önemli bir özelliðidir ve ölüm yaþamýn bir parçasý haline gelir. Yaþlýlýk döneminde belirtilen tüm bu ve buna benzer olumsuz psikososyal yaþam olaylarýna maruz kalma yaþlý bireylerde ruhsal sorunlarý da beraberinde getirmektedir. Yaþlýlýk döneminde bireylerde tam bir iyilik halinin saðlanmasý için ruhsal sorunlarýn da göz ardý edilmemesi, gerekli saðlýk hizmetlerinin uygulanmasý gerekmektedir.
Amaç: Bu derlemenin amacý yaþlýlýk ve yaþlýlýkta ruh saðlýðýnýn önemine vurgu yapmaktýr.
Sonuç: Yaþlýlýkta yaþýn getirdiði fizyolojik kayýplar, iþe yaramama duygusu, ölüm korkusu ve yalnýzlýk gibi birçok faktör bireylerde ruhsal bozukluklara neden olur. Bireylerde sýk görülen ruhsal bozukluklar; uyku bozukluðu, öðrenme ve hatýrlama güçlüðü, demans, depresyon, korku, stres, anksiyete, intihar giriþimi, performans kaybý, umutsuzluk, fobik bozukluklar, kiþilik deðiþikliði ve alýnganlýktýr. Bireylerin saðlýklý bir biçimde yaþlanmasý yalnýzca bireysel özellikleriyle deðil, kendilerine saðlanacak destek hizmetleriyle de yakýndan iliþkilidir. Yaþlý bireylerde ruhsal sorunlarý önlemek için psikodinamik yaklaþým, destekleyici yaklaþým, kýsa süreli psikoterapi, biliþsel-davranýþçý yaklaþým, psikoanalitik psikoterapi, yaþamý gözden geçirme terapisi, dinamik olmayan psikoterapiler, seks terapisi, grup psikoterapileri ve aile terapisi sýklýkla kullanýlmaktadýr. Yaþlanan nüfusla birlikte yaþlýlara yönelik hizmetlere olan gereksinimler artmakta ve ruh saðlýðýna yönelik hizmet önemli bir yer tutmaktadýr. ORCID NO: 0000-0002-3592-5121
Anahtar Kelimeler: Yaþlýlýk, Ruh saðlýðý, Yaþlý saðlýðý
|
