Böbrek hastalýklarý arasýnda böbrek taþlarý dünya genelinde birçok ülkede ve Türkiye'de pek çok insanýn karþýlaþtýðý, patogenizi tam olarak aydýnlatýlamamýþ ve tekrar edebilen bir hastalýktýr. Oluþumundaki risk faktörleri arasýnda genetik ve çevresel etmenler ile beslenme önemli yer tutmaktadýr. Yaygýn olarak görülen taþ tiplerinden olan kalsiyum oksalat taþýnýn oluþumundan genellikle yetersiz sývý tüketimi, kalsiyum minerali, oksalat bileþeni ve hayvansal protein gibi öðeler sorumlu tutulmuþtur. Yapýlan çalýþmalarda beslenme tavsiyelerinin böbrek taþý oluþumunu ve böbrek taþý olan hastalarda tekrarlanmasýný önlemede koruyucu bir yaklaþým olduðu görülmüþtür. Verilen diyet tavsiyeleri ile idrarýn kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat ve ürik asit için aþýrý doygunluðunu azaltmak böylelikle litojenik risk faktörlerinin azaltýlmýþ olmasý amaçlanmaktadýr. Bu gaye ile mevcut kýlavuzlar sývý alýmýný artýrmayý, dengeli bir kalsiyum alýmýný, diyetle sodyum ve hayvansal protein alýmýný azaltmayý, meyve ve lif alýmýný artýrmayý önermektedir. Besinsel öðeler olarak sitrat, C vitamini, pridoksin (B6), potasyum, posa ve fitat alýmý ve omega-3 kullanýmýnýn koruyucu tedavide etkili olduðu görülmüþtür. Konun daha iyi ele alýnmasý ve farklý böbrek taþý fenotiplerine ait diyet yaklaþýmlarý geliþtirebilmek için yeni klinik çalýþmalarýn yapýlmasýna ihtiyaç vardýr. Kiþiye özel beslenme planlarý oluþturarak böbrek taþý oluþumunu önlemek hastalarýn yaþam kalitelerinin arttýrýlmasýna yardýmcý olacaktýr. Bu derlemede besin öðelerinin taþ oluþumu üzerindeki etkisine bakýlmýþ, taþ oluþumunda ve tekrarlanmasýnýn önlenmesinde beslenme tedavisinin etkisi incelenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Böbrek Taþý, Kalsiyum Taþý, Beslenme, Diyet, Koruyucu Tedavi
|
