Yaþamsal faaliyetlerin gerçekleþmesi için uygun besinlerin vücuda doðru oranda alýnmasý beslenme olarak tanýmlanmaktadýr. Dengesiz beslenme alýþkanlýklarý vücutta bazý fiziksel komplikasyonlarýn veya psikolojik sorunlarýn geliþmesine neden olabilmektedir. Yeme davranýþý ve alýþkanlýklarý ailevi özellikler, genetik ve patolojik etkenler, nöro-biyolojik ve psiko-sosyal faktörler, kültürel alýþkanlýklar gibi durumlarýn etkisiyle çeþitlenmektedir. Araþtýrmalara göre adolesan ve eriþkinde yeme bozukluðu patofizyolojisinde etkili olan risk faktörleri arasýnda genetik özellikler, psikolojik travmalar, dýþ görünüþ algýsý, toplum baskýsý gibi etkenler yer almaktadýr. Adolesan ve eriþkinde yeme bozukluðu fiziksel görünüm, vücut aðýrlýðý ve beden algýsý ile ilgili oluþan olumsuz fikirler ve bozuk yeme davranýþlarý ile karakterizedir. Ayrýca bireylerin olumlu olmayan yeme davranýþlarýyla besinleri tüketmesi ve besinlerinin emilimindeki bozukluklardan kaynaklý psikososyal bir rahatsýzlýktýr. Genelde erken ergenlik döneminde görülmeye baþlanan yeme bozukluklarýnýn kronikleþme oraný oldukça yüksek olup tedavi süreci uzun sürmektedir. Adolesan ve eriþkinde yeme bozukluklarý geliþiminde etkili olabilecek birçok faktör vardýr. Özellikle genetik faktörlerin yeme bozukluðu patofizyolojisinde etkili olduðu saptanmýþtýr. Yeme bozukluðu görülme sýklýðý kültürel ve coðrafi bölgelere göre farklýlýk göstermektedir. Adolesan ve eriþkinde yeme bozukluðu DSM-V’de; Pika, Ruminasyon (Geri Çýkarma) Bozukluklarý, Kaçýngan/Kýsýtlayýcý Besin Alým Bozukluklarý, Anoreksiya Nervoza (AN), Bulimia Nervoza (BN), Týkanýrcasýna Yeme Bozukluðu, Tanýmlanmýþ Diðer Beslenme ve Yeme Bozukluklarý, Tanýmlanmamýþ Diðer Beslenme ve Yeme Bozukluklarý þeklinde sýnýflandýrýlmaktadýr. Yeme bozukluklarý patofizyolojisinin yelpazesinin çok geniþ olmasýndan kaynaklý tedavi metotlarý multidisipliner ve çok çeþitli olmuþtur. Taný ve kiþiye özel uygulanan týbbi beslenme ve davranýþ tedavisi ile ilgili kriterlerin belirlenebilmesi için daha fazla klinik çalýþmaya ihtiyaç vardýr. ORCID NO: 0000-0002-0296-9144
Anahtar Kelimeler: Yeme Bozukluðu, Yetiþkin ve Adolesan, Pika, Anoreksiya Nervoza, Bulimia Nervoza
|
