Çocukluktan eriþkinliðe geçiþ dönemi olarak bilinen ergenlik dönemi; fiziksel, psikolojik ve sosyal olgunluða eriþmenin tamamlandýðý bir dönem olarak tanýmlanýr. Adölesan dönemde büyüme ve geliþmenin hýzlanmasý bu dönemdeki beslenme ihtiyaçlarýný etkiler. Günlük enerjinin %10-15’i yüksek kaliteli proteinlerden, %30-35’i yaðlardan ve %50-60’ý karbonhidratlardan saðlanmalýdýr. Kalori artýþý ile birlikte bu dönemde; protein, vitamin ve mineral ihtiyaçlarýnda da artýþ vardýr. Besin gruplarýndan olan; Et Grubundan; demir, çinko, fosfor, magnezyum, A, B1, B6 ve B12 vitaminleri, Süt Grubundan; protein, kalsiyum, fosfor, B2 ve B12 vitaminleri, Ekmek ve Tahýl grubundan; B1 ve E vitaminleri ve posa, Sebze ve Meyve Grubundan; folik asit, beta karoten, B2 ve C vitaminleri, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa gibi büyüme ve geliþmede, hücre yenilenmesinde, doku onarýmýnda, görme iþlevinde, kan yapýmýnda görev alan ve baðýþýklýk sisteminde etkili nutrientler saðlanmaktadýr.
Adölesan dönemde besin seçimlerini ve yeme davranýþlarýný etkileyen çeþitli bireysel ve çevresel faktörler bulunur. Bireysel özellikler adölesanlarýn genel davranýþlarý, inançlarý, bilgi düzeyleri, kendi kendine yeterli olma durumlarý, vücut imajlarý ile besin ve lezzet tercihleri gibi psikososyal faktörlerdir. Bunlara ek olarak açlýk gibi biyolojik faktörler de yeme davranýþlarýný doðrudan etkilemektedir. Ana ve ara öðün tüketim alýþkanlýðý, aðýrlýk kontrolü, zayýflama diyetlerinin uygulanmasý gibi davranýþsal faktörler, ayrýca para, zaman sýkýntýsý gibi yaþam þekli ile ilgili faktörler yeme davranýþlarýný fazlasýyla etkilemektedir.
Adölesan dönemde beslenmeye baðlý saðlýk sorunlarý arasýnda; obezite, demir eksikliði anemileri, B12 vitamini eksikliði anemileri, çinko eksikliði ve büyüme-geliþmede gerilik, anoreksia nervoza, bulimia nervoza, diþ çürükleri, akne vulgaris, depresyon gibi yaþamý etkileyebilecek sorunlar yer alýr.
Anahtar Kelimeler: Adölesan dönem, Büyüme ve geliþme, Besin ögeleri, Beslenme, Yeme bozukluklarý.
|
