Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) sağlık okuryazarlığını; bireylerin sağlığını korumak ve geliştirmek için bilgiye ulaşma, anlama, bu bilgiyi kullanma konusundaki bilişsel-sosyal beceriler ve motivasyon düzeyleri olarak tanımlamıştır.
Ülkemizde yürütülen ulusal bir çalışma ile sağlık okuryazarlığı düzeyi belirlenmiş olup; sağlık okuryazarlığı kısıtlılığının toplumdaki her on kişiden yedisini etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu görülmektedir. Sağlık okuryazarlığı eğitimi yaşamın en erken yıllarından başlamakta; günümüze kadar özellikle bulaşıcı olmayan kronik hastalıkların kontrolünde önemli olduğu bilinirken, yapılan çalışmalar kronik hastalıklarda kötü sağlık okuryazarlığın olumsuz sağlık sonuçları ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu olumsuz sonuçlar arasında; ilaçların yanlış zaman, yanlış doz ve yanlış şekilde kullanımı, hekim randevularına uyulmaması, kronik hastalık diyet ve önerilerine uyulmaması ve hastaneye yatış riskinde artış sayılabilir. Yine bu süreçte toplum salgın, pandemi, izolasyon, filyasyon, semptom gibi birçok tıbbi terimle karşı karşıya kalmıştır. Toplumların sağlık okuryazarlığı düzeyleri bu kavramların anlamlandırılmasında ve önlem almalarında etkili olmuştur. Sağlık okuryazarlığın gelişmesinde bilgilerin doğru ve yetkin kaynaktan alınması çok önemli olup; sosyal medyadan yanlış, eksik ve bilimsel dayanağı olmayan bilgilere ulaşılması halk sağlığına büyük zararlar vermektedir. Pandemi sürecinde hastalık ve salgınla ilgili sağlık bilgilerini bilmek, duymak ve okumak yeterli değildir. Koronavirüs enfeksiyonundan korunmamızda çok önemli olan sosyal mesafeyi korumak, doğru maske kullanımı ve el hijyeni yani etkili el yıkamayı sadece bilmek yeterli olmayıp, bunların toplumdaki her birey tarafından uygulanması gerekmektedir. Dolayısıyla pandemi sürecindeki etkin korunmanın sağlanabilmesinde eleştirel sağlık okuryazarlığına gereksinim artmaktadır.
Sonuç olarak; sağlık okuryazarlığı toplum sağlığının korunup geliştirilmesi için biz sağlıkçıların üzerinde çalışması gereken önemli bir konudur.
Anahtar Kelimeler: Sağlık okuryazarlığı, Pandemi, Toplum sağlığı
|
