Günümüzde teknolojinin hýzla geliþmesi insanlarýn teknolojiden yararlanmasýný zorunluluk haline getirmiþtir. Teknolojinin yaygýn olarak kullanýlmasýnýn, bilgi paylaþýmýnýn artmasý, iletiþimin kolaylaþmasý, bir iþi kýsa sürede ve daha az enerji harcayarak yapabilme gibi hayatý kolaylaþtýrýcý faydalarý bulunmaktadýr. Fakat kimi uzmanlar teknolojiyi, toplum tarafýndan iyi veya kötü yönde kullanýlabilecek yansýz bir potansiyel güç olarak görürken kimi uzmanlar da toplumu olumsuz yönde etkileyen kötü faktör olarak deðerlendirmektedir. Her iki bakýþ açýsýna göre toplum üzerinde önemli etkisi olan teknoloji, en basit araçlardan, en karýþýk teknik sistemlere kadar, yaþantýmýzýn her anýnda ve bulunduðumuz yerde varolan bir olgudur. Teknolojiyle birlikte toplumsal bir deðiþim ve geliþim yaþanmaktadýr. Kadýnlar toplumsal yaþamýn her alanýnda yer alabilmekte, eðitim seviyeleri artabilmekte, ekonomik güç kazanabilmekte, saðlýk alanýndaki geliþmeler ve saðlýða ulaþým imkanlarýyla birlikte kadýnýn saðlýk düzeyi geliþmektedir.
Kadýn saðlýðýný etkileyen faktörlerden olan teknolojik geliþmeler kadýn saðlýðýný olumlu ve olumsuz yönde etkilemektedir. Günümüzde elektrik enerjisi ile çalýþan ve elektromanyetik dalga yayan araçlarýn yaygýn olarak kullanýlmasý elektromanyetik alana maruz kalma riskini artýrmakta, genelde toplum saðlýðý, özelde ise kadýn saðlýðý olumsuz yönde etkilenmektedir. Radyasyona baðlý olarak özellikle kanserler, üreme ve kalp-damar sistemi üzerine olan etkiler, katarakt ve baþ aðrýsý gibi semptomlar görülmektedir. Artan radyasyon üreme saðlýðýný da olumsuz þekilde etkilemektedir. Elektromanyetik kaynaklar arttýkça kadýnda ovulasyon ve yumurta kalitesi bozulmakta ya da gecikmiþ gebelik olabilmektedir. Özellikle her gün kullanýlan cep telefonu, uzaktan kumanda, internet baðlantýlarý, mikrodalga fýrýnlar, uydu antenleri elektromanyetik dalga yayan araçlara birer örnektir. Her yýl binlerce kadýnýn radyasyona maruz kalmasýyla gebeliði sonlandýrýlmaktadýr.
Günümüzde bilim, iletiþim ve teknolojide yaþanan geliþmeler sonucunda medya en yaygýn bilgi kaynaðýdýr ve büyük kitlelere kýsa sürede ulaþabilmekte ve onlarý etkileyebilmektedir. Ýletiþim araçlarý toplumun davranýþ kalýplarý, deðer ve düþünce tarzlarýnýn bireylere kazandýrýlmasý ve öðrenilenlerin içselleþtirilmesinde etkili olmaktadýr. Medyada “saðlýk konulu haberler” saðlýðýn insan yaþamýndaki önemi nedeniyle büyük önem teþkil etmektedir. Literatürde saðlýk konusunda verilen haberler “iki ucu keskin bir býçak gibi” yorumlanmaktadýr. Çok önemli konularda kamuoyunu aydýnlatmak ve eðitmek mümkün olabileceði gibi, verilen bilgiler eksik ve yanlýþ yorumlamaya müsait ise tehlikeli hale dönüþebilmektedir. Medya kadýný; “cinsel-magazin nesnesi” gibi temsili özelliklerle göstermektedir. Ülkemiz Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý medyadaki cinsiyetçi tutumu, toplumdaki cinsiyetçi tutumdan baðýmsýz düþünülemeyeceðini, birbirlerini pekiþtirdiklerini ileri sürmüþ ve Toplumsal Cinsiyet Eþitliði Ulusal Eylem Planý’nda “Kadýn ve Medya” konusuna geniþ yer vermiþtir. Medya, reklamlar aracýlýðýyla yaptýðý propagandalar da toplumda ideal kadýn profili çizmektedir. Kadýnlar sýklýkla meme, burun, kalça ve karýn bölgelerine estetik operasyon yaptýrmakta olup bu kadýnlar, estetik giriþim uygulanmadan önce medyayý önemli bilgi kaynaðý olarak kullanmaktadýr.
Yabancý literatürde siber taciz, siber zorbalýk gibi farklý kavramlar ile de tanýmlanan dijital þiddet insanlarýn mail, kýsa mesaj gibi teknoloji ile alakalý yollar aracýlýðýyla diðer insanlarý tehdit ederek veya onlara þantaj yaparak zarar vermelerini içeren her türlü faaliyet olarak tanýmlanabilir. Bazý araþtýrmalara göre diðer þiddet türlerinde olduðu gibi kadýnlar erkeklerden daha fazla dijital þiddete maruz kalmaktadýrlar. Ancak kadýnlarýn dijital þiddet uygulamaya daha meyilli olduklarýný ileri süren araþtýrmalar da mevcuttur. Günümüzde sosyal medya özellikle ikili iliþkilerde gözetleme aracý olarak kullanýlmaktadýr. Hatta gözetlemek sosyal medyayla bir alýþkanlýk haline gelmektedir. Gözetim, beraberinde þiddeti getirmektedir. Toplumsal þiddetin ve özellikle toplumsal cinsiyet eþitsizliðinden kaynaklanan kadýnlara yönelik þiddetin yoðun olduðu ülkemizde þiddetin sosyal medyayla yeni bir boyut kazandýðý görülmektedir.
Teknolojinin geliþmesiyle teknolojik cihazlar saðlýk alanýna da girmiþ, saðlýk teknolojisi de geliþmiþtir. Saðlýk teknolojisi ve bu teknolojideki cihazlar ya da uygulamalar “saðlýðý geliþtirmek, hastalýðý tanýlamak, önlemek, tedavi etmek, rehabilite etmek ya da uzun dönem bakým için kullanýlan her türlü giriþim olarak tanýmlanabilir. Saðlýk teknolojisinin kullanýldýðý en önemli alanlardan biri yardýmcý üreme tekniklerinin (YÜT). olumlu yönü, ileri yaþlarda çocuk sahibi olma þansý sunmasýdýr. YÜT gebeliklerinde normal gebeliklere göre ikiz gebelik oraný 22 kat, üçüz oranýysa 50 kat artmýþtýr. Buna baðlý geliþen çoðul gebeliklerde en önemli komplikasyon, erken doðum eylemi ve düþük doðum aðýrlýklý bebeklerdir. Ayrýca bu gebeliklerde doðumsal defektler artmakta, gebelik izlemi güçleþmekte, annede genel obstetrik komplikasyonlar ve sezeryan oranlarý artmaktadýr. Sezaryen operasyonu maternal, perinatal mortalite ve morbiditeyi arttýrmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Teknoloji, Kadýn Saðlýðý, Teknoloji ve Kadýn
|