Bu çalýþma saðlýklý kadýnlarýn menstrual döngülerinin farklý fazlarýnda sirkadiyen ritmin fiziksel performans düzeylerine etkisini incelemek amacýyla planlandý. Çalýþma 20-40 yaþ arasýnda olan ve düzenli menstrual döngüsü olan 19 saðlýklý kadýnla (25,26±2,23 yýl) gerçekleþtirildi. Çalýþmaya dâhil edilen kadýnlarýn yaþ, cinsiyet, boy, kilo, medeni durum ve eðitim bilgileri kayýt altýna alýndý. Kadýnlara menstrual döngünün luteal, foliküler ve ovulasyon fazlarýnýn her birinde üç farklý zaman diliminde (09:00, 13:00 ve 17:00’da) 6 dakika yürüme testi (6DYT) ve çift bacak ile çömelme testi uygulandý.
6DYT yapýlmadan önce ve sonra kadýnlarýn kalp atým hýzý ve oksijen taþýma kapasitesi deðerleri kaydedildi. Fiziksel testler sonrasýnda Borg skalasý ile kadýnlarýn algýladýðý zorluk derecesi belirlendi. Menstrual döngünün luteal, foliküler ve ovulasyon fazýný deðerlendirmek için belirlenen günlerin herhangi bir saatinde, her fazda birer defa Beck Depresyon Ölçeði ve Beck Anksiyete Ölçeði uygulandý. Beck Depresyon Ölçeði ve Beck Anksiyete Ölçeði ile kadýnlarýn depresyon ve anksiyetelerini içeren duygu durum deðerlendirmesi yapýlarak sonuçlar kaydedildi.
Sirkadiyen ritmin aerobik kapasiteye etkisi incelendiðinde, günün farklý zaman dilimlerinde bireylerin 6 dakika yürüme mesafelerinin deðiþmediði görüldü (p>0,05). Menstrual döngünün aerobik kapasiteye etkisi incelendiðinde, luteal, foliküler ve ovulasyon fazlarýnda sabah zaman diliminde 6 DYT ile elde edilen mesafeler daha fazla iken (p<0,05) öðle ve akþam saatlerinde mesafeler arasýnda fark yoktu (p>0,05).
Menstrual döngünün anaerobik kapasiteye olan etkisi incelediðinde, ovulasyon ve foliküler fazlarýnda sabah, öðle ve akþam saatlerinde bireylerin çift bacak ile çömelme sayýlarý arasýnda fark yoktu (p>0,05). Luteal fazda sabah, öðle ve akþam saatlerinde bireylerin çift bacak ile çömelme sayýlarý arasýnda fark vardý (p<0,05) ve bu farkýn öðlen yapýlan çömelme sayýsýnýn fazla olmasýndan kaynaklandýðý bulundu (p<0,05). Sirkadiyen ritmin anaerobik kapasiteye olan etkisine bakýldýðýnda ise bireylerin 30 saniye içinde çift bacak ile çömelme tekrar sayýlarýnýn öðle zaman diliminde daha fazla olduðu görüldü (p<0,05).
Borg skalasý ile algýlanan yorgunluk düzeyleri karþýlaþtýrýldýðýnda, menstrual döngünün her üç fazýnda da akþam saatlerinde bireylerin fiziksel testler sonrasýnda algýladýðý yorgunluk düzeyinin yüksek olduðu görüldü (p<0,05). Bireylerin duygu durumlarýnýn ise ovulasyon fazýnda, luteal ve foliküler fazlara göre daha iyi olduðu bulundu (p<0,05).
Bu çalýþma, menstrual döngünün farklý fazlarýnda sirkadiyen ritmin fiziksel performans düzeylerine etkisini inceleyen ilk çalýþmadýr. Çalýþmanýn bulgularý ýþýðýnda, kadýnlara yönelik aerobik deðerlendirmelerin fiziksel performansý artýrma etkisinin fazla olmasý sebebiyle sabah saatleri ve ovulasyon fazlarýnda yapýlmasýnýn; anaerobik deðerlendirmelerin ise fiziksel performansý artýrma etkisinin fazla olmasý sebebiyle öðlen ya da akþam saatlerinde yapýlmasýnýn daha uygun olacaðý düþünüldü. Bununla birlikte, ovulasyon fazýnda iyilik halleri artacaðý için, bu dönemde yapýlan performanslarda duygu durumlarýnýn olumlu bir etkisi olabilir.
Anahtar Kelimeler: Sirkadiyen ritim, Menstrual döngü, Fiziksel performans, Depresyon, Anksiyete, Kalp atým hýzý, Oksijen taþýma kapasitesi
|