Dünya Saðlýk Örgütü (DSÖ) saðlýk okuryazarlýðýný; bireylerin saðlýðýný korumak ve geliþtirmek için bilgiye ulaþma, anlama, bu bilgiyi kullanma konusundaki biliþsel-sosyal beceriler ve motivasyon düzeyleri olarak tanýmlamýþtýr.
Ülkemizde yürütülen ulusal bir çalýþma ile saðlýk okuryazarlýðý düzeyi belirlenmiþ olup; saðlýk okuryazarlýðý kýsýtlýlýðýnýn toplumdaki her on kiþiden yedisini etkileyen önemli bir halk saðlýðý sorunu olduðu görülmektedir. Saðlýk okuryazarlýðý eðitimi yaþamýn en erken yýllarýndan baþlamakta; günümüze kadar özellikle bulaþýcý olmayan kronik hastalýklarýn kontrolünde önemli olduðu bilinirken, yapýlan çalýþmalar kronik hastalýklarda kötü saðlýk okuryazarlýðýn olumsuz saðlýk sonuçlarý ile iliþkili olduðunu göstermektedir. Bu olumsuz sonuçlar arasýnda; ilaçlarýn yanlýþ zaman, yanlýþ doz ve yanlýþ þekilde kullanýmý, hekim randevularýna uyulmamasý, kronik hastalýk diyet ve önerilerine uyulmamasý ve hastaneye yatýþ riskinde artýþ sayýlabilir. Yine bu süreçte toplum salgýn, pandemi, izolasyon, filyasyon, semptom gibi birçok týbbi terimle karþý karþýya kalmýþtýr. Toplumlarýn saðlýk okuryazarlýðý düzeyleri bu kavramlarýn anlamlandýrýlmasýnda ve önlem almalarýnda etkili olmuþtur. Saðlýk okuryazarlýðýn geliþmesinde bilgilerin doðru ve yetkin kaynaktan alýnmasý çok önemli olup; sosyal medyadan yanlýþ, eksik ve bilimsel dayanaðý olmayan bilgilere ulaþýlmasý halk saðlýðýna büyük zararlar vermektedir. Pandemi sürecinde hastalýk ve salgýnla ilgili saðlýk bilgilerini bilmek, duymak ve okumak yeterli deðildir. Koronavirüs enfeksiyonundan korunmamýzda çok önemli olan sosyal mesafeyi korumak, doðru maske kullanýmý ve el hijyeni yani etkili el yýkamayý sadece bilmek yeterli olmayýp, bunlarýn toplumdaki her birey tarafýndan uygulanmasý gerekmektedir. Dolayýsýyla pandemi sürecindeki etkin korunmanýn saðlanabilmesinde eleþtirel saðlýk okuryazarlýðýna gereksinim artmaktadýr.
Sonuç olarak; saðlýk okuryazarlýðý toplum saðlýðýnýn korunup geliþtirilmesi için biz saðlýkçýlarýn üzerinde çalýþmasý gereken önemli bir konudur.
Anahtar Kelimeler: Saðlýk okuryazarlýðý, Pandemi, Toplum saðlýðý
|
