Giriþ: Beslenme; büyüme, geliþme için olduðu kadar saðlýklý ve kaliteli bir yaþam sürebilmek için gerekli olan enerji ve besin öðelerinden her birini yeterli miktarda saðlayacak olan besinleri besin deðerini yitirmeden, saðlýðý bozucu hale getirmeden kullanmaktýr. Beslenme, fizyolojik olduðu kadar kültürel, sosyolojik ve psikolojik bir olaydýr. Bu unsurlar, beslenme alýþkanlýklarýmýzý etkiler. Yaþamýn her evresinde bedensel ve zihinsel yönden saðlýklý olmak ve saðlýðý devam ettirmek, yeterli ve dengeli beslenme ile mümkündür. Amaç: Bu araþtýrmanýn temel amacý okul öncesi öðretmenlerinin ve okul öncesi öðretmen adaylarýnýn beslenme alýþkanlýklarý ve beslenme bilgi düzeylerinin incelenmesidir. Kapsam: Araþtýrmanýn evrenini 2016-2017 eðitim öðretim yýlýnda Türkiye’deki okul öncesi eðitim kurumlarýnda görev yapmakta olan okul öncesi öðretmenleri ve okul öncesi öðretmenliði lisans programýnda öðrenim görmekte olan öðrenciler oluþturmaktadýr. Araþtýrmanýn örneklemi 2016-2017 eðitim öðretim yýlýnda Ýstanbul, Ankara, Adýyaman, Edirne, Erzurum, Kilis illerindeki 45 okul öncesi eðitim kurumunda görev yapmakta olan 252 okul öncesi öðretmeni ve bu illerdeki 7 farklý üniversitenin (4 devlet, 3 özel üniversite) okul öncesi öðretmenliði ve çocuk geliþimi lisans programlarýnda öðrenim görmekte olan 213 okul öncesi öðretmen adayý oluþturmaktadýr. Sonuç olarak araþtýrma örneklemine toplam 465 katýlýmcý dahil edilmiþtir. Sýnýrlýklar: Araþtýrma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiðinden Ýstanbul, Ankara, Adýyaman, Edirne, Erzurum, Kilis illerindeki 45 okul öncesi eðitim kurumundaki okul öncesi öðretmenleri ve bu illerdeki 7 farklý üniversitenin (4 devlet, 3 özel üniversite) okul öncesi öðretmenliði ve çocuk geliþimi lisans programlarýnda öðrenim görmekte olan okul öncesi öðretmen adaylarý ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Tarama modeline uygun olarak yapýlmýþ bu araþtýrmada veri toplama aracý olarak; araþtýrmacý tarafýndan hazýrlanmýþ olan ‘Beslenme Alýþkanlýðý Anketi” ve Gündoðdu (2009) tarafýndan geliþtirilen 25 sorudan oluþan “Bireylerin Beslenme Bilgi Düzeyleri Testi” kullanýlmýþtýr. Veriler SPSS istatistik programýnda analiz edilmiþtir. Veri analizinde betimleyici istatistikler, Kruskal Wallis H Testi, Mann Whitney U Testi, Baðýmsýz Grup T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) teknikleri uygulanmýþtýr. Bulgular: Araþtýrmanýn anket kýsmýnda sorulan sorulara verilen yanýtlardan elde edilen bulgulara göre; okul öncesi öðretmenlerinin %50.8’i ‘bazen’ saðlýklý beslendiðini düþünmektedir. Okul öncesi öðretmenlerinin %86.9’u sabah kahvaltýsýný en önemli öðün olarak görmekte, %83,3’ü her zaman kahvaltý yaptýðýný, %53.2’si her zaman öðle yemeði yediðini, %78.4’ü her zaman akþam yemeðini yediðini belirtmektedir. Okul öncesi öðretmenlerinin %38.1’i, reklamlarýn beslenme tercihi üzerinde ‘bazen’ etkili olduðunu belirtmiþtir. Okul öncesi öðretmenlerinin %74.6’sý satýn aldýðý ürünlerde üretim tarihine her zaman dikkat ettiðini, %90.5’i son kullanma tarihine her zaman dikkat ettiðini, %56.7’si katký maddesi olup olmadýðýna her zaman dikkat ettiðini, % 73.8’i ürünün firma ismine her zaman dikkat ettiðini belirtmiþtir. Okul öncesi öðretmenlerinin %52’si sabah öðününü genellikle evde yediðini, %68’i öðle öðününü genellikle okulda yediðini, %91.3’ü akþam öðününü genellikle evde yediðini belirtmiþtir. Okul öncesi öðretmenlerinin %45.2’si yemeklerde öncelikle ‘lezzete’ dikkat ettiðini belirtmiþtir. Lisans okul öncesi öðretmenliði mezunu olan okul öncesi öðretmenlerinin beslenme bilgi düzeyleri, lise çocuk geliþimi ve önlisans çocuk geliþimi mezunu olanlara göre daha yüksektir. Mesleki kýdemi 6-10 yýl arasýnda olan okul öncesi öðretmenlerinin beslenme bilgi düzeyi, mesleki kýdemi 1 ay-5 yýl arasýnda olanlara göre daha yüksektir. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn %53’ü ‘bazen’ saðlýklý beslendiðini düþünmektedir. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn %75.1’i sabah kahvaltýsýný en önemli öðün olarak görmekte, %51.6’sý her zaman kahvaltý yaptýðýný, %52.6’sý ‘bazen’ öðle yemeði yediðini, %78.4’ü her zaman akþam yemeðini yediðini belirtmektedir. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn %51.6’sý, reklamlarýn beslenme tercihi üzerinde ‘bazen’ etkili olduðunu belirtmiþtir. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn %59.6’sý satýn aldýðý ürünlerde üretim tarihine her zaman dikkat ettiðini, %91.1’i son kullanma tarihine her zaman dikkat ettiðini, %50’si katký maddesi olup olmadýðýna ‘bazen’ dikkat ettiðini, %50’si ürünün firma ismine her zaman dikkat ettiðini belirtmiþtir. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn %65.7’si sabah öðününü genellikle evde yediðini, %66.2’si öðle öðününü genellikle okulda yediðini, %84’ü akþam öðününü genellikle evde yediðini belirtmiþtir. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn %53.1’i yemeklerde öncelikle ‘lezzete’ dikkat ettiðini belirtmiþtir. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn beslenme bilgi düzeyi eðitim görmekte olduðu okul ve bölüme göre farklýlaþmazken sýnýf düzeyine göre farklýlaþmaktadýr. Buna göre; 2.sýnýftakilerin beslenme bilgi düzeyleri 3. ve 4. sýnýftakilere göre daha yüksektir. Sonuç: Araþtýrma sonucunda okul öncesi öðretmenleri ile okul öncesi öðretmen adaylarýnýn beslenme alýþkanlýklarýnýn birbirinden farklý olduðu saptanmýþtýr. Okul öncesi öðretmenlerinin beslenme bilgi düzeyi eðitim durumuna ve mesleki kýdeme göre anlamlý düzeyde farklýlaþmaktadýr. Okul öncesi öðretmen adaylarýnýn beslenme bilgi düzeyi eðitim görmekte olduklarý okul ve bölüme göre farklýlaþmazken; sýnýf düzeyine göre anlamlý düzeyde farklýlaþmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Okulöncesi Öðretmenliði, Beslenme Alýþkanlýklarý, Beslenme Bilgi Düzeyi
|
