Öz: Giriþ: Kronik boyun aðrýsý modern toplumda önemli bir saðlýk sorunudur ve günümüzde sýkça karþýmýza çýkmaktadýr. Eriþkin popülasyonun yaklaþýk %10’u hayatlarýnýn en az bir döneminde boyun aðrýsý yaþamaktadýr. Ülkemizde ise kronik boyun aðrýsý prevalansý %20,5 ile %47,8 aralýðýnda olduðu için, fizik tedavi kliniklerine kronik boyun aðrýlý hastalarda sýklýkla karþýlaþýlmaktadýr. Kronik boyun aðrýsý tedavisinde fizyoterapi uygulamalarý yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Konservatif fizyoterapinin boyun hastalarý üzerinde iyileþtirici etkisi bulunmaktadýr, ancak çalýþmalarda tedavi etkinliðinin yeterli olmadýðý görülmektedir.Tedavi seçiminde trapez için sýklýkla germe egzersizlerine baþvurulurken gevþeme eðitimi genelde ihmal edilmektedir. Elektromyografi biofeedback (EMG-BF), kasýn istemli kontraksiyonuyla oluþan doðal elektriksel aktiviteyi iþitsel ve görsel uyaranlardan faydalanarak, kiþiye veri girdisi olarak kullanýr. EMG-BF rehabilitasyon yöntemleri arasýnda bulunan davranýþsal terapi yöntemidir EMG-BF’in kullaným alanlarýndan biri de gevþeme etkisidir. Trapez kasý ile boyun aðrýsý arasýndaki iliþkiyi inceleyen ve EMG-BF gevþeme eðitimi veren çalýþmalarda bulunmaktadýr. Yapýlan çalýþmalarda üst ve orta trapeze EMG-BF eðitimi sonucunda aðrý ve disabilite seviyesinde azalma saptanmýþtýr. EMG-BF tedavisi fizyoterapide olumlu sonuçlar verdiði ve gelecekte de çalýþmalarla desteklemek gerektiði bildirilmiþtir. Buna raðmen servikal bölgedeki çalýþmalarýn yeterli olmadýðý görülmüþtür. Amaç: Çalýþmadaki amacýmýz kronik boyun aðrýsý olan bireylerde EMG-BF ile gevþeme eðitiminin aðrý, uyku ve yaþam kalitesi üzerindeki etkisini belirlemektir.
Kapsam: Çalýþma Ýstanbul Medipol Üniversitesi Saðlýk Uygulama Merkezi Sefaköy Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’nde, klinik ve radyolojik incelemeler sonucunda kronik boyun aðrýsý olan hastalar üzerinde yapýldý. Olgularýn yaþ aralýðý 18-65 arasýnda, iletiþim ve kooperasyonun saðlandýðý olgular dahil edildi. Nörolojik problemi olan , görme iþitme kaybý olan, servikal bölgeye ait tümör ve enfeksiyonu olan veya cerrahi geçiren, son 3 ayda servikal steroid enjeksiyonu olan olgular çalýþmaya dahil edilmedi. Sýnýrlýlýklar: Çalýþmamýzda 4 haftalýk sürede tedavi sonrasý kýsa dönem etkilerini incelendi. Tedavi bitiminden sonra uzun dönem etkileri incelemek için takip yapýlabilirdi. Çalýþmada tedavi konservatif fizyoterapi ve konservatif fizyoterapi programýna ek olarak yapýlan EMG-BF karþýlaþtýrmasý olsaydý daha iyi sonuçlar verebilirdi. Yöntem:Çalýþmaya alýnan 20 birey haftada 5 gün olmak üzere, 4 hafta süreyle tedaviye alýndý. Çalýþmada EMG–BF ile gevþeme eðitimi ve konservatif fizyoterapiye uygulandý. Konservatif fizyoterapide TENS, ultrason , hotpack ve ev egzersizi verildi. . EMG için kullanýlan cihaz Chattanoga Group Intelect Advanced Color Combo + EMG’dir. Eðitimde 5 saniye kasma 10 saniye ise dinlenme þeklinde 20 tekrarlý olarak üst ve orta trapeze gevþeme eðitimi yapýldý. Bireylere tedavi öncesi ve sonrasýnda EMG, Visüel Analog Skalasý(VAS), gonyometrik ölçümler, Manuel Kas Testi, Saðlýk Araþtýrmasýnýn Kýsa Formu , Beck Depresyon Ölçeði, New York Postür Skalasý, Boyun Disabilite Ýndeksi, Boyun Aðrý ve Disabilite Ýndeksi ve Pittsburg Uyku Kalitesi Ýndeksi uygulandý. Normal daðýlýmý test etmek için Kolmogorov Smirnow yöntemi kullanýldý. Gruplarýn tedavi öncesi sonrasý için Student t testi kullanýldý.
Çalýþmaya dahil olan olgularýn tanýmlayýcý istatistikleri “frekans analizi” (n, %), “merkezi eðilim ölçütleri” (ortalama) ve “yayýlma ölçütleri” (standart sapma) ile, parametreler arasý iliþkiler ise “Pearson korelasyon analizi” ile incelenerek baðýntý katsayýsý ve p deðeri ile gösterildi.Tüm sonuçlarda p deðeri 0,05 olarak seçildi. Çalýþmamýz Ýstanbul Medipol Üniversitesi Giriþimsel Olmayan Klinik Araþtýrmalar Etik Kurulunun 28.10.2015 toplantýsýnda deðerlendirilmiþ olup 10840098-604.01.01-E.3201 numaralý dosya numarasý ile onay alýndý Bulgular: Tedavi sonrasýnda VAS, Beck Depresyon Ölçeði ve Boyun Aðrý ve Disabilite Ýndeksi deðerlerinde ve anlamlý düzeyde iyileþme olduðu bulunmuþtur(p˂0,05). SF-36’nýn bileþenlerinden; fiziksel fonksiyon, fiziksel güç, aðrý, genel saðlýk, vitalite, mental saðlýk ortalamasý, fiziksel saðlýk ve mental saðlýk ortalamasýnda istatistiksel olarak anlamlý düzeyde artýþ tespit edilmiþtir. Normal eklem hareketinde, kas kuvvetinde, New York Postür Skalasý, Boyun Disabilite Ýndeksi, Pittsburg Uyku Kalitesi Ýndeksi sonuçlarýnda tüm yönlerde iyileþme olduðu tespit edilmiþtir. Kas aktivasyon sonuçlarýnda sol ve sað trapezde iyileþme görülmüþtür (p˂0,05). Sonuç: Kronik boyun aðrýsý olan bireylerde EMG-BF ile gevþeme eðitimi, konservatif tedaviye göre aðrý, kas kuvveti, eklem hareket açýklýðý, uyku kalitesi, depresyon düzeyinde ve yaþam kalitesinde daha etkili olduðu görüldü. EMG-BF ile gevþeme eðitiminin kliniklerde konservatif fizyoterapiye ek kullanýlmasý ile daha etkili tedavi sonuçlarý elde edileceði görüþüne varýldý.
Anahtar Kelimeler: Biofeedback, Boyun Aðrýsý, Elektromiyografi, Fizyoterapi, Relaksasyon, Trapezius
|
