Bu araþtýrma üniversite öðrencilerinin beslenme alýþkanlýklarý ile akdeniz diyet kalitesi ve insomnia iliþkisini deðerlendirmek amacýyla planlanmýþ ve yürütülmüþtür. Araþtýrmanýn örneklemini Ekim 2022-Aralýk 2022 tarihleri arasýnda Gaziantep Üniversitesi Týp Fakültesi, Diþ Hekimliði Fakültesi ve Saðlýk Bilimleri Fakültesi’nde öðrenim görmekte olan 494 öðrenci oluþturmuþtur. Araþtýrma verileri öðrencilerin sosyo-demografik bilgileri, genel beslenme alýþkanlýklarý, antropometrik ölçümleri ile Akdeniz Diyet Kalitesi Ölçeði (KÝDMED) ve Uykusuzluk Þiddeti Ýndeksi (ISI)’ni içeren online anket formu ile elde edilmiþtir. Öðrencilerin boy uzunluðu ve vücut aðýrlýðý ölçümleri ile Beden Kütle Ýndeksi (BKÝ) hesaplanmýþ olup <18,5 kg/m2 “zayýf”, 18,5-24,99 kg/m2 “normal”, ≥25,00 kg/m2 “hafif þiþman/þiþman” olarak gruplandýrýlmýþtýr. Araþtýrmaya katýlan öðrencilerin %64,4’ü kadýn olup; %56,9’u yurtta, %37,0’ý ailesiyle yaþamaktadýr. Ortalama yaþlarý 19,8±2,4 yýl olan öðrencilerin ortalama BKÝ deðerleri 21,5±3,3 kg/m2’dir. Öðrencilerin büyük çoðunluðu sigara (%93,1) ve alkol (%96,2) kullanmamaktadýr. Üniversite öðrencilerinin %48,4’ü öðün atladýðýný, %40,5’i düzenli kahvaltý yapmadýðýný, %57,3’ü fast-food tarzý besinleri bazen tükettiðini, %72,5’i yemeklerin tadýna bakmadan tuz eklemediðini, %79,8’i yemekleri az tuzlu tercih ettiðini beyan etmiþtir. Öðrencilerin %62,3’ü kýsmen saðlýklý beslendiðini düþünürken, %49,2’si nadiren fiziksel aktivite (spor veya egzersiz) yapmaktadýr. BKÝ gruplarýna göre öðrencilerin %68,4’ü “normal”; %17,4’ü “zayýf”; %14,2’si ise “hafif þiþman/þiþman” olarak belirlenmiþtir. BKÝ’ye göre normal olarak deðerlendirilen öðrencilerin hafif þiþman/þiþman olanlara kýyasla ortalama KÝDMED puanlarý daha yüksektir (p<0.05). Hafif þiþman/þiþman öðrencilerin ise zayýf ve normal BKÝ aralýðýnda olanlara kýyasla ortalama ISI puanlarý daha düþüktür (p<0.05). Öðrencilerin BKÝ deðerleri KÝDMED puanlarý ile negatif, ISI puanlarý ile pozitif korelasyon göstermekte olup KÝDMED ile ISI puanlarý arasýnda kuvvetli negatif korelasyon saptanmýþtýr (p<0.05). Üniversite öðrencilerinin deðiþen yaþam koþullarý, daha özgür seçimler ile besin çeþitliliði ve uyku/öðün düzeninin olmadýðý yeni alýþkanlýklar edinebilmelerine yol açmakta, bu durum gerek beslenme alýþkanlýklarýný gerekse uyku düzeni ve kalitesini etkilemekte ve deðiþtirmektedir. Etkin beslenme eðitimleri ve doðru diyet müdahalelerinin/menü planlamalarýnýn üniversite öðrencilerinin günlük gereksinimlerini karþýlayacaðý, yeterli ve dengeli beslenmeyi teþvik edeceði, diyet ve uyku kalitesini de artýracaðý düþünülmektedir.(ORCID ID: 0000-0003-4597-7758)
Anahtar Kelimeler: akdeniz diyeti, beslenme, BKÝ, insomnia, KÝDMED
|