Covid-19 nedeniyle uygulanan sosyal izolasyonun 65 yaþ ve üzeri bireylerin mental ve fiziksel saðlýklarý üzerinde olumsuz etkilere neden olduðu bilinmektedir. Çalýþmada 65 yaþ ve üzeri bireylerin Covid-19 sürecindeki mental ve fiziksel saðlýk durumlarýnýn betimlenmesi amaçlanmaktadýr. Çalýþmaya Adana’da yaþayan gönüllü 180 birey katýlmýþtýr gruplar; nkadýn:93, nerkek:87, nyaþ(65-70):99, nyaþ(71+):81 olarak belirlenmiþtir. Katýlýmcýlarýn demografik bilgileri ile pandemi öncesi ve sýrasýnda mental ve fiziksel saðlýklarýna iliþkin bilgileri toplanmýþtýr. Yaþlýlar için Fiziksel Aktivite Ölçeði (PASE) fiziksel aktivite düzeyini belirlemek için kullanýlmýþtýr. Ölçeðin Cronbach alfa deðeri 0.714’tür. Mann Whitney-U testi bulgularýna göre yaþ gruplarýnda hane dýþý aileyle görüþme sýklýðý farklýlaþmazken 65-70 yaþ grubunda pandemi sürecinde hastane randevularýna ve prosedürlerine yönelik iþlemlerde iptal/ertelemenin tercih edildiði görülmüþtür. Mental saðlýk-yalnýzlýk alt boyutunda (pyaþ= ,047, pcinsiyet=,045) ve yaþam kalitesi alt boyutlarýnda tüm gruplarda anlamlý farklýlýk bulunmuþtur. Fiziksel saðlýk-hareketlilik (p=,005) ve fiziksel fitness (p=,048) boyutlarýnda cinsiyetler arasý farklýlýk bulunmuþtur. PASE-Ev Ýþleri’nde yaþ (p=,028) ve cinsiyet (p=,000) gruplarýnda farklýlýk görülmüþtür. Özellikle kadýn ve 71+ yaþ gruplarýnýn hafif veya orta seviye fiziksel aktivite yapmadýðý tespit edilmiþtir. Tüm gruplarda oturma aktivitesi olarak TV izleme tercih edilmektedir (Grup1: %74, Grup2: %63, Kadýn: %76, Erkek: %76). Sonuç olarak 65-70 yaþ grubu ve kadýnlarýn pandemi sürecinde mental (yalnýzlýk) ve fiziksel saðlýk skorlarýnýn, fiziksel fitness ve hareketlilik alt boyutlarýnda kötüye gittiði ve 71+ yaþ grup ile kadýnlarda fiziksel aktivitenin azaldýðý söylenebilir. Çalýþmada elde edilen sonuçlara göre özellikle kadýn ve 71+ yaþ bireylerin fiziksel aktiviteye aðýrlýklý olarak televizyon aracýlýðýyla özendirilmesi ve bilgilendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yaþlý, Fiziksel Aktivite, PASE, Mental Saðlýk
|
