Giriþ- Amaç: Tip 1 diyabet, kan þekeri seviyesini düzenleyen hormon olan insülinin yeterli miktarda üretilmediði, her yaþta ortaya çýkabilirken, en sýk çocukluk çaðýnda görülen bir hastalýktýr. D vitamini yaðda çözünen, steroid yapýda bir hormon olarak da kabul edilen, kalsiyum ve fosfor metabolizmasýný düzenleyen, kemik büyümesini ve paratiroid hormon ile birlikte mineral homeostazýný etkileyen bir vitamindir. D vitamini eksikliðinin çocuklarda raþitizm ve osteomalazi gibi iskelet hastalýklarýna neden olduðu, obezite, kardiyovasküler ve otoimmün hastalýklar ile çeþitli kanser türleri için de risk faktörü olduðu bildirilmektedir. D vitamini ayrýca insülin salýnýmý ve faaliyeti üzerindeki etkisi nedeniyle glikoz metabolizmasýný düzenlemektedir. Yapýlan araþtýrmalar düþük D vitamini seviyelerinin Tip 1 diyabet riskini artýrabileceðini göstermektedir. Tip 1 diyabetli çocuk ve ergenlerde yüksek oranda görülen D vitamin yetersizliði tedavi edilmezse büyüme ve geliþme geriliðine, immünitenin bozulmasýna neden olmaktadýr. D vitamini ihtiyacýnýn büyük çoðunluðu epidermiste bulunan dehidrokolesterolün güneþ ýþýðýyla fotokimyasal tepkimeye girmesi sonucu karþýlanmaktadýr. Bu nedenle D vitamini eksikliðinin en yaygýn nedeni güneþe maruziyetin yetersiz olmasýdýr. 2008 yýlýndan beri dünyada tüm yaþ gruplarýnda D vitamini eksikliðini önlemek amacýyla destek çalýþmalarý yürütülmektedir. Takviye yapýlmasý ile Tip 1 diyabetin önlendiðine dair çok sayýda çalýþma mevcuttur. Bu çalýþmanýn amacý, çocuk beslenme polikliniðine baþvuran Tip 1 diyabet tanýlý çocuklarýn D vitamini düzeylerini incelemektir.
Yöntem: Çalýþmada Mayýs – Kasým 2017 tarihleri arasýnda Ýstanbul’da bir Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Çocuk Beslenme Polikliniðine baþvuran takipli Tip 1 diyabet hastalarýnýn 25-OH Vitamin D düzeyleri retrospektif olarak incelenmiþtir. Hastalarýn demografik verileri, beden kütle indeksi (BKI) ve D vitamini düzeyleri taranmýþtýr. Elde edilen veriler SPSS (Statistics Package For Socials Sciences) 16.0 paket programýnda deðerlendirilmiþ olup, verilerin çözümünde yüzde, ortalama, standart sapma ve baðýmsýz gruplar t-testi ve one-way ANOVA kullanýlmýþtýr. Anlamlýlýk düzeyi p < 0.05 olarak kabul edilmiþtir.
Araþtýrmanýn Kýsýtlýlýklarý: Bir yýllýk retrospektif bir çalýþma olduðu için sýnýrlý sayýda vaka bilgileri analiz edilmiþtir.
Bulgular: Çalýþma kapsamýnda 36 Tip 1 diyabetli hasta kaydý incelenmiþtir. Bu hastalarýn yaþ ortalamalarý 11.89 ± 3.67 yýl, 16’sý ( % 44.4 ) erkek, 20’sý (%55.6) kýzdýr. Hastalarýn BKI persentilleri incelendiðinde 7’si (%19.45) zayýf, 20’si ( %55.56 ) normal, 4’ü (%11.11) kilolu, 5’i ( %13.88 ) þiþmandýr. Yaþa göre BKI persentilleri incelendiðinde gruplar arasýnda anlamlý fark olduðu bulunmuþtur (p < 0.05). Yaþa göre D vitamini seviyelerinde ise fark bulunmamýþtýr (p > 0.05). Hastalarýn 18’inde (%50) normal 25-OH Vit D düzeyi saptanýrken, bu hastalarýn yaþ ortalamasý 11.95 ± 3.42 yýldýr. 25-OH Vitamin D seviyeleri düþük olan hastalarýn 13’ünde (%36.1) yetersizlik (12-20 ng/ ml), 5’inde (%13.8) eksiklik ( < 12 ng / ml ) saptanmýþtýr. 25-OH vitamin D düzeyinde eksiklik saptanan hastalarýn %100’ü kýz, yetersizlik saptanan hastalarýn 8’i ( %61,5 ) kýz, 5’i (%38,5) erkektir. Cinsiyete göre 25-OH Vitamin D düzeyleri incelendiðinde, kýz hastalarýn ortalamasý 17.38 ± 1.49, erkek hastalarýnki ise 24.71 ± 2.09 bulunmuþtur (p<0.05).
Tartýþma-Sonuç: Çalýþma verilerimize göre Tip 1 diyabetli çocuklarýn yarýsýnda düþük 25-OH Vitamin D seviyeleri saptanmýþtýr. Kýzlarýn hem yetersizlik hem de eksiklik yönünden erkeklere göre daha yüksek bir yüzdeye sahip olduðu ve ortalama D vitamini düzeylerinin anlamlý olarak düþük olduðu belirlenmiþtir. Çeþitli çalýþmalarda Tip 1 diyabetli çocuk ve ergenlerde, D vitamini eksikliðinin %43 ile %91 arasýnda deðiþtiði bildirilmektedir. Daha önce yapýlan bir çalýþmada da Tip 1 diyabetli kýzlarda erkeklere göre 25-OH vitamin D eksikliðinin ve yetersizliðinin daha yüksek olduðu bulunmuþtur. Çalýþma sonuçlarýmýz daha önceki çalýþmalarla uyumludur. D vitamini eksikliðinin metabolizmadaki etkileri göz önüne alýndýðýnda, Tip 1 diyabetli çocuklarýn D vitamini düzeylerinin takip edilmesi, yetersizlik ve eksiklik için risk faktörlerinin saptanmasý, önlenmesine yönelik tedbirlerin alýnmasý ve gerektiðinde tedavi edilmesi gerektiði söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Tip 1 Diyabet, D vitamini, Diyet, Çocuk
|
