| |
Giriþ: Çocukluk yaþ grubu obezitesi, genetik ve çevresel faktörlerin kompleks etkileþimi sonucunda ortaya çýkan fenotipi belirgin, çok kompleks ve yapýlan bir çok çalýþmaya raðmen henüz anlaþýlamamýþ bir klinik sendromdur. Obezite Amerika Birleþik Devletleri’nde çocukluk yaþ grubu ve adölesanlarda en sýk görülen nutrisyonel hastalýktýr. Çocukluk çaðý obezitesinin insidansýnýn geliþmiþ ülkelerde olduðu gibi, geliþmekte olan ülkelerde de giderek arttýðý bildirilmektedir. Ýleriye yönelik yapýlan çalýþmalarda; fazla vücut aðýrlýklý çocuklarýn yaklaþýk %40’ýnda adölesan dönemde de aðýrlýk artýþýnýn devam edeceði ve obez adölesanlarýn %75-80’inin eriþkin dönemde obez kalacaðý gösterilmiþtir. Üstelik fazla vücut aðýrlýklý çocuklarýn 1/3’ünden daha fazlasý eriþkin dönemde de obezite sorunu ile karþýlaþmaktadýr. Çocukluk döneminde baþlayan obezitenin saðlýk üzerine zararlý etkileri, eriþkin döneminde baþlayan obeziteden daha büyük olmaktadýr. Amaç: Bu araþtýrma, Bitlis il merkezindeki ilkokullara giden 5-11 yaþ arasý öðrencilerin yaþa göre vücut aðýrlýðý, yaþa göre boy uzunluðu ve yaþa göre beden kütle indeksi (BKÝ) deðerleri açýsýndan obezite prevalansýný tespit etmek amacýyla gerçekleþtirilmiþtir. Kapsam: Kasým 2015-Þubat 2016 tarihleri arasýnda yürütülen araþtýrma Bitlis il merkezindeki 19 ilkokuldaki 3367 öðrenci ile gerçekleþtirilmiþtir. Araþtýrmanýn Problemi: Çocukluk yaþlarýnda baþlayan ve ileri yaslarda da devam eden obezite; morbidite ve mortaliteyi önemli ölçüde etkilemesinin yaný sýra, son derece ciddi sosyal ve ekonomik boyutlarý da olan bir sorundur. Sýnýrlýklar: Araþtýrma Bitlis il merkezinde bulunan 19 ilkokuldaki 3367 öðrenci ile ve öðrencilerin vücut aðýrlýðý ve boy uzunluðu ölçümleri ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Bitlis Ýl Milli Eðitim Müdürlüðü verilerine göre; Bitlis il merkezinde 2015-2016 eðitim ve öðretim yýlýnda 24 Ýlkokul bulunmakta ve bu okullarda 5-11 yaþ arasý 4191 öðrenci eðitim ve öðretim görmekteydi. Obezite prevalansýnýn tam olarak ortaya çýkarýlmasý için bütün öðrencilerin araþtýrmaya dahil edilerek ölçümlerinin yapýlmasý planlanmýþtý. Ancak, araþtýrma gönüllülük esasýna göre yürütüldüðü için örneklem sayýsý 3367 olarak ortaya çýkmýþtýr. Araþtýrmaya dahil edilen öðrencilerin, yaþlarý okul yönetiminden alýnan doðum tarihlerine göre belirlenmiþ, cinsiyet ve sýnýf bilgileri kaydedildikten sonra öðrencilerin obezite prevalansýnýn belirlenebilmesi için bazý antropometrik ölçümler (vücut aðýrlýðý ve boy uzunluðu) yapýlmýþtýr. Ölçümler için baskül ve boy ölçer kullanýlmýþtýr. Öðrencilerin BKÝ deðerleri ve Neyzi vd. (2008) tarafýndan belirtilen persentil deðerlerine göre geliþtirilen hesaplama motoru kullanýlarak yaþa göre boy uzunluðu, yaþa göre vücut aðýrlýðý ve yaþa göre BKÝ deðerine ait persentil deðerleri belirlenmiþtir. Bu araþtýrma için Bitlis Eren Üniversitesi Etik Kurulundan Sayý: 75898436/020/ Tarih: 09.10.2015 Etik Kurul Ýzni ve Bitlis Ýl Milli Eðitim Müdürlüðünden Kurum Ýzni alýnmýþtýr. Bulgular: 5 yaþýndaki öðrencilerin vücut aðýrlýðý ortalamasý 21,01±2,77 kg, boy uzunluðu ortalamasý 113±4,56 cm, BKÝ deðeri ortalamasý 16,14±1,49 kg/m2 olarak tespit edilmiþtir. 11 yaþýndaki öðrencilerin vücut aðýrlýðý ortalamasý 32,56±4,52 kg, boy uzunluðu ortalamasý 141±3,05 cm, BKÝ deðeri ortalamasý 16,30±2,18 kg/m2 olarak belirlenmiþtir. 1. Sýnýftaki öðrencilerin vücut aðýrlýðý ortalamasý 21,96±3,30 kg, boy uzunluðu ortalamasý 116±5,16 cm, BKÝ deðeri ortalamasý 16,25±1,65 kg/m2 olarak saptanmýþtýr. 4. sýnýftaki öðrencilerin vücut aðýrlýðý ortalamasý 30,99±6,05 kg, boy uzunluðu ortalamasý 133±6,18 cm, BKÝ deðeri ortalamasý 17,32±2,55 kg/m2 olarak bulunmuþtur. Yaþa göre vücut aðýrlýðý persentil deðerlerine göre; öðrencilerin%20,4'ünün þiþman (obez),%14,9’unun çok zayýf olduðu; yaþa göre boy uzunluðu persentil deðerlerine göre; öðrencilerin %19,6’sýnýn çok uzun, %23,7’sinin bodur olduðu ve yaþa göre BKÝ deðeri persentil deðerlerine göre; öðrencilerin %22,6’sýnýn þiþman (obez), %11,4’ünün çok zayýf olduðu tespit edilmiþtir. Sonuç: Yaþa göre vücut aðýrlýðý persentil deðerlerine göre 3. Sýnýflarda þiþman (obez) öðrenci oranýnýn (%24,4) en fazla olduðu belirlenmiþtir. Yaþa göre BKÝ deðeri persentil deðerlerine göre 5 yaþýndaki öðrencilerde þiþman (obez) öðrenci oranýnýn (%25,6) en fazla olduðu saptanmýþtýr. Bütün persentil deðerlerine göre erkek öðrencilerdeki obezite prevalansýnýn kýz öðrencilerden daha fazla olduðu bulunmuþtur. Malnütrisyon olasýlýðý ve obezite saptama yöntemlerinden birisi olan vücut aðýrlýðý ve boy uzunluðu deðerlerinin; okul çaðý çocuklarýnda eðitim-öðretim yýlýnýn ilk ayýnda rutin olarak belirlenmesi oldukça faydalý olacaktýr. Böylece obezite veya geliþim bozukluðu sebebiyle tedaviye ihtiyacý olan çocuklarda ileriki yaþlarda geliþecek hastalýklarýn oldukça önlenmesi saðlanacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Çocukluk çaðý obezitesi, Prevalans, Vücut aðýrlýðý, Boy uzunluðu, BKÝ deðeri, Persentil deðeri.
|
