|
Giriþ: Obezite temelde fiziksel inaktivite ve aþýrý beslenmenin bir sonucu olmakla birlikte, bu iki faktörün ortaya çýkýþýný, dolayýsýyla obezite oluþumunu kolaylaþtýran bireysel ya da toplumsal olmak üzere pek çok faktörün de katkýlarý vardýr. Çok sayýda epidemiyolojik çalýþmalar yaþ, cinsiyet, etnik köken, sosyo kültürel faktörler (eðitim düzeyi, gelir, madeni durum), biyolojik faktörler, davranýþsal faktörler (diyet, sigara, alkol tüketimi, fiziksel aktivite) gibi faktörlerin fazla kilo ve obezite geliþiminde rol oynadýklarý gösterilmiþtir. Vücuttaki yað birikimine göre jinoid tip ve android tip olmak üzere 2 tip obezite tanýmlanmýþtýr. Her iki cinste de batýn bölgesinde yað toplanmasý (göbeklenme); android tip, erkek tipi, santral, abdominal, elma tipi veya viseral obezite olarak adlandýrýlýr. Yaðýn santral ya da abdominal bölgede toplanmasý ateroskleroz için risk faktörüdür. Beden kitle indeksi ile vücuttaki toplam yað tahmin edilirken, bel çevresi ile de bölgesel daðýlým hakkýnda bilgi sahibi olunur. Erkeklerde 0,95’lik, kadýnlardaki 0,80’lik bel/kalça oraný santral obeziteyi ve kardiyovasküler risk artýþýný gösterir. Kadýnlarda 88 cm’yi, erkeklerde 102 cm’yi aþan bel çevresi ölçümlerinin obeziteye karþý giriþim uygulamasýný gerektiren bireyleri tanýmlamasý önerilmiþtir. Amaç: Bu çalýþma, Bitlis il merkezinde bulunan Kredi Yurtlar Kurumunda kalan kýz öðrencilerin abdominal obezite prevalansýný tespit etmek amacýyla gerçekleþtirilmiþtir. Kapsam: 2017 yýlýnýn Mart ve Nisan aylarýnda yürütülen araþtýrma Kredi Yurtlar Kurumuna baðlý Kýz Öðrenci Yurdunda kalan 368 kýz öðrenci ile gerçekleþtirilmiþtir. Araþtýrmanýn Problemi: Genel olarak BKÝ deðerine bakýlarak karar verilen obezite deðerlendirmesinin yanýnda abdominal obezite deðerlendirmesinin de yapýlmasý; özellikle kardiyovasküler hastalýklara, insülin direnci ve diabetes mellitusa, trigliserid ve kolesterolün yükselmesine neden olabilecek riskler arasýnda yer aldýðýndan oldukça önemlidir. Sýnýrlýklar: Araþtýrma Kredi Yurtlar Kurumu Kýz Öðrenci Yurdunda (A, B ve C Bloklarý) kalan 368 kýz öðrenci ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Araþtýrmaya katýlan kýz öðrencilerin abdominal obezite prevalansýnýn belirlenebilmesi için bazý antropometrik ölçümler yapýlmýþtýr. Yapýlan antropometrik ölçümler vücut aðýrlýðý, boy uzunluðu, bel çevresi ve kalça çevresi ölçümleridir. Ölçümler için baskül, boy ölçer ve esnemeyen mezura kullanýlmýþtýr. Bel çevresi için en alt kaburga kemiði ile kristailiyak kemik arasý orta noktadan ölçüm yapýlmýþtýr. Kalça çevresi için ise maksimum çevre; kabalardan geçen noktalardan ölçüm alýnarak belirlenmiþtir. Bel/Kalça Oraný=Bel çevresi (cm)/Kalça çevresi (cm) formülü ile, Bel/Boy Oraný= Bel çevresi (cm)/Boy uzunluðu (cm) formülü ile belirlenmiþtir. Bel-kalça oranýna göre; 0,85’in üzeri, bel çevresi ölçümüne göre ise 88 cm’nin üzeri abdominal obezite olarak kabul edilmiþtir. Çalýþma grubunun yaþý sözel olarak öðrenilmiþtir. Bu araþtýrma Kredi Yurtlar Kurumu Müdürlüðünden alýnan izin sonrasýnda araþtýrmaya katýlan kiþilerin rýzasý alýnarak yürütülmüþtür. Bulgular: Kýz öðrencilerin bel çevresi ortalamasý 70,45±9,13 cm; kalça çevresi ortalamasý 94,10±7,40 cm olarak bulunmuþtur. Çalýþma grubunun bel/kalça oraný ortalamasý 0,74±0,06 olarak tespit edilmiþtir. Çalýþma grubunda bulunan 309 kýz öðrencinin bel/kalça oraný normal, 59 kýz öðrencinin ise fazla olduðu belirlenmiþtir. Çalýþma grubunun bel/boy oraný ortalamasý 0,44±0,05 cm’dir. Çalýþma grubundaki 320 kiþinin bel/boy oraný normal, 48 kiþinin ise fazladýr. En yüksek bel/boy oraný ortalamasýnýn 0,62 cm ile 26 yaþýndaki öðrencide, en düþük bel/boy oraný ortalamasýnýn ise 0,39 ile 25 yaþýndaki öðrencide olduðu tespit edilmiþtir. Çalýþma grubunun BKÝ deðeri ortalamasý 22,27±3,44 kg/m2 olarak saptanmýþtýr. Çalýþma grubunda BKÝ deðeri 18,5 kg/m2’den küçük olan 24 öðrenci, BKÝ deðeri 18,5-24,9 kg/m2 arasýnda olan 286 öðrenci; BKÝ deðeri 25,0-29,9 kg/m2 arasýnda olan 45 öðrenci; BKÝ deðeri 30,0-34,9 kg/m2 arasýnda olan 10 öðrenci; BKÝ deðeri 35,0-39,9 kg/m2 arasýnda olan 2 öðrenci, BKÝ deðeri 40,0 kg/m2’den büyük olan 1 öðrenci olduðu bulunmuþtur. Sonuç: Kýz öðrencilerin obezite ve abdominal obezite prevalansý düþük bulunmuþtur. Ancak, hem kadýnlarda hem de erkeklerde obezite ve abdominal obezite oluþumunun birlikte düþünülmesi birçok kronik hastalýktan korunmada fayda saðlayacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Abdominal Obezite, Prevalans, Bel çevresi, Bel/kalça oraný, Bel/boy oraný
|