Yaþlanma, kaçýnýlmaz olan fizyolojik bir süreçtir. Günümüzde özellikle geliþmiþ ülkelerde yaþlý nüfusun toplam nüfus içerisindeki oraný giderek artmaktadýr. Bakýma gereksinmesi olan yaþlý sayýsýnýn giderek artmasý bakým ile ilgili sorunlarý da beraberinde getirmektedir.
Ülkemizde yaþlýlarýn evde bakým gereksinmeleri; genellikle aile üyeleri, özellikle de kadýnlar ve eþler tarafýndan verilmektedir. Eþlerin de yaþlý olduðu varsayýldýðýnda onlarýn da bakýma ihtiyaç duymalarý kaçýnýlmaz bir gerçektir. Kentleþme, hýzlý nüfus artýþý, iç ve diþ göçler nedeniyle çekirdek aileye dönüþüm, ev ortamýnýn daralmasý, ekonomik sýkýntýlar, kadýnlarýn çalýþma hayatýnda daha çok rol almasý, kuþaklararasý iletiþim sorunlarý gibi nedenlerle yaþlýlarýn evde bakýmý güçleþmektedir. Bakým verenin yaþý, cinsiyeti, eðitimi, hastaya yakýnlýk derecesi, bakým vermeye gönüllü olup olmamasý, ekonomik durumu, saðlýðý, zor durumlarla baþ etme becerileri, inançlarý, sosyal yönden destek alýp almamasý, ailesinin ve yaþadýðý toplumun sosyal ve kültürel özellikleri bakým verenin yük algýsýný etkileyen faktörler arasýnda sayýlmaktadýr. Bakým yükü, bakým veren kiþinin saðlýðýnýn tehdit altýnda olduðunu belirten bir durumdur. Fiziksel saðlýk problemleri, psikolojik sýkýntýlar, aile iliþkilerinin bozulmasý gibi objektif ve sübjektif sonuçlarý olan bu durum; kýzgýnlýk, tükenmiþlik, kaygý, depresyon, uykusuzluk, irritabilite, konsantrasyon bozukluðu gibi belirtilerle ortaya çýkar. Bakým yükü hem hastanýn hem de bakým verenin saðlýðýný ve yaþam kalitesini etkiler. Bakým yükünün giderilmesinde ya da hafifletilmesinde saðlýk ekibi tarafýndan bakým verenlere bakým konusunda eðitim verilmesi, bakýmý destekleyici hizmetlerden yararlanmalarý konusunda rehberlik edilmesi kuþkusuz kaçýnýlmaz bir hizmettir.
Bu konuda baþta koruyucu saðlýk olmak üzere; tedavi ve rehabilitasyon alanlarýnda hizmet veren saðlýk çalýþanlarýna eðitim ve danýþmanlýkla ilgili önemli sorumluluklar düþmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yaþlýlýk, Bakým, Bakým yükü
|
