İnsan sağlığı beslenme ile doğrudan ilişkilidir. Kaliteli diyet, kişilerin beslenme durumlarına olumlu etkiler sağlar. Yeme arzusunun araştırıldığı birçok çalışmada fizyolojik eksiklikleri gidermek ya da fizyolojik olarak aracılık edilen duygu durum bozukluklarını onarmak ihtiyacından doğduğu belirtilmektedir. Bu çalışma, bireylerin diyet kalitesi ve yeme arzusu düzeylerinin belirlenip beslenme durumuna olan etkisini incelemek amacıyla planlanmıştır. Toplamda 149 (E:%31,5, K:%68,5) katılımcıyla yapılan bu çalışmada, yaş ortalaması 31,9±10,2 yıldır. Araştırmaya katılan bireylerin Beden Kütle İndeksi (BKİ) değeri ortalaması 27,3±3,1 kg/m2 (E:22,9±4,4 kg/m2, K: 24,3±4,5 kg/m2)’dir (p=0,000). Katılımcıların %56,4’ü normal BKİ değerine sahip iken %27,5’i hafif şişman %10,1’i obez sınıfında yer almaktadır. HEİ-2015 ölçeğinden alınan toplam puan ortalaması 50,3±12,4’tür (E: 52,1±10,9, K: 49,5±13,0) (p>0,05). Diyet kalitesi puanı 80-100 arasında olan birey bulunmamaktadır. Katılımcıların %6,7’sinin diyet kalitesi orta seviye, %77,9’unun ise çok kötüdür. Bireylerin Yeme Arzusu Ölçeğinden (YAÖ) aldıkları toplam puan ortalaması 112,3±39,5’tir (E:111,5±34,5, K: 112,7±41,7) (p>0,05). Sigara ve alkol kullanan bireylerin yeme arzularının daha fazla olduğu saptanmıştır (p<0,05). YAÖ alınan toplam puan obez bireylerde normal BKİ değerine sahip bireylere göre daha fazla bulunmuştur (p=0,010). YAÖ toplam puanı ile vücut yağ yüzdesi ve kütlesiyle arasında pozitif, yağsız vücut kütlesiyle arasında negatif korelasyon bulunmaktadır (p<0,05). Sonuç olarak; yeme arzunun beslenme durumunu üzerinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Diyetisyenlerin, beslenme planı oluştururken bireylerin yeme arzularını da göz önünde bulundurması tedavinin seyrini kolaylaştıracaktır. Çalışmamızda diyet kalitesi ve beslenme durumu arasında ilişki saptanmamış olsa da kaliteli bir diyetin hastalıklardan korunmada etkili olduğu unutulmamalı ve bireylerin sağlıklı beslenmesi için politikalar geliştirilmeli ve yürütülmelidir.
Anahtar Kelimeler: yeme tutumu, diyet kalitesi, obezite
|
