| |
Sağlık algısı, bireylerin kendi sağlığı ile ilgili duygu, düşünce, önyargı ve beklentilerini içermektedir ve bireylerin sağlık durumlarını belirlemede kullanılmaktadır (Bayat, 2012: 9; Alkan, Özdelikara ve Boğa 2017: 12,). Sağlık, sübjektif ve objektif olarak ifade edilir. Sübjektif sağlık; bireyin biyo-fizyolojik, sosyal ve ruhsal yönden kendi durumunu algılaması halidir. Yani birey, hasta olmadığı halde kendisini hasta ya da hasta olduğu halde kendisini sağlıklı olarak algılayabilir. Objektif sağlık ise, doktor muayenesi ve tanı testleri sonuçlarına göre belirlenen hastalığın olmamasıdır. Bir bireye sağlıklı diyebilmek için; hem bireyin kendini sübjektif olarak sağlıklı algılaması, hem de objektif olarak gerçekten sağlıklı olması gerekir. (Bolsoy ve Sevil 2006: 79). Sağlık algısı, bireylerin sağlık davranışlarını ve sağlıkla ilgili sorumluluğunu etkileyerek sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının kazandırılması sürdürülmesi ve sağlığın geliştirilmesinde önemli rol oynamaktadır (Velioğlu, 2012: 89; Açıksöz, Uzun ve Arslan 2013: 181; Bayat, 2012: 9). Sağlık ve sağlığın bireysel olarak algılanması bireyin sağlık davranışlarından, inançlarından, tutum ve deneyimlerinden, etkilenmektedir (Alkan, Özdelikara ve Boğa 2017: 12). Bireyin sağlığını etkileyen sağlık davranışlarının gelişiminde ise yine inançlar, tutumlar ve algılar rol alırken; aile ve toplumun sağlığını koruyan, sürdüren ve geliştiren, erken tanı koyduran, hastalıktan ziyade sağlık odaklı tıbbi yaklaşım, sağlık algısı anlayışı olarak adlandırılmaktadır (Doğanay ve Uçku 2012: 396). Sağlık inanç modeline göre; sağlık algısı, sağlık davranışlarını ve sağlık sorumluluğunu etkilemektedir (Açıksöz, Uzun ve Arslan 2013: 181). Bu nedenle sağlık algısı, bireye sağlıklı yaşam davranışlarının kazandırılması ve sürdürülmesinde önemlidir. Üniversite öğrencilerinin sağlık durumlarını olumlu ya da olumsuz şekilde algılamalarının, gelecekteki sağlık durumunu kontrol edebilme inançlarını ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkilediği sağlık algılarının belirlenmesinin sağlığı geliştirmeye ilişkin hedeflerin değerlendirilmesinde hemşirelere rehber olacağı ve sağlığı geliştirme davranışı ile ilgili literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Amaç: Bu araştırmanın amacı; üniversite de öğrenim gören gençlerin kişisel sağlıklarını algılama düzeylerini ve objektif sağlık durumlarını belirlemektir. Kapsam: Tanımlayıcı olarak yapılan bu araştırmanın evrenini Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nde Lisans eğitimi alan öğrenciler, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 655 öğrenci oluşturmuştur. Sınırlılık: Araştırmanın tanımlayıcı olarak planlanması nedeniyle nedensel çıkarımlar yapılamamıştır bu araştırmanın kısıtlılığı olarak ifade edilebilir. Yöntem: Araştırma verileri Mayıs- Haziran 2017 tarihleri arasında, öğrencilerin sosyo-demografik özellikleri ve sağlık algılarını içeren 17 sorudan oluşan bilgi formu kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın yapılabilmesi için Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’ne bağlı dekanlık ve müdürlüklerden sözel onay alınarak, bilgi formu yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmış, görüşmeler yapılmadan önce öğrencilere araştırmanın amacı açıklanarak onay alınmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 21 istatistik programı ile analiz edilmiş, veriler sayı ve yüzde kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 21.0±2.6 olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin % 73.4’ü kız, % 26.6’sı erkektir. Öğrencilerin %33.5’i sayısal bölümde, %66.5’i sözel bölümde okuduğunu, %32.8’i devlet yurdunda kaldığını, %8.4’ü okurken aynı zamanda çalıştığını, %25.6’sı okul yaşamından memnun olmadığını belirtmiştir. Kadınların %10.2’si, erkeklerin %37.4’ü sigara kullandığını belirtmiştir. Yapılan istatistiksel analize göre, öğrencilerin %70.8’i fiziksel sağlık durumunu çok iyi ve iyi %27.2’i orta, % 2.0’si kötü olarak değerlendirmiştir. Ruhsal sağlık durumunu %60.3’ü çok iyi ve iyi, %29.9’u orta, %9.8’i kötü olarak değerlendirmiştir. Fiziksel sağlık durumunu kadın öğrencilerin %2.3’ü, erkek öğrencilerin %1.1’i kötü, ruhsal sağlık durumunu kadın öğrencilerin %10.0’ı, erkek öğrencilerin %9.2’si kötü olarak değerlendirmiştir. Öğrencilerin %15.4’ü sürekli ilaç kullanmayı gerektiren tanı konulmuş bir hastalığa sahip olduğunu ifade etmiştir. Bunlardan %39.6’sında migren, %20.0’sinde depresyon, %16.8’inde allerji, %7.9’unda Kardiyo Vasküler System rahatsızlığı, %4.0’ünde anemi olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Çalışmada öğrencilerin yaklaşık %30’u fiziksel sağlıklarını, %39.7’si ruhsal sağlıklarını orta ve kötü düzey olarak algılamaktadır. Objektif olarak %15’inin de bir kronik hastalığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Halk Sağlığı Hemşireliği kapsamında Sübjektif sağlık algısını etkileyen faktörler ile ilgili daha fazla analitik çalışmalar yapılması ve adölesan dönemde bireylere sağlığı koruma ve geliştirme konusunda sağlık eğitimlerinin verilmesi önerilir.
Anahtar Kelimeler: Üniversite Öğrencileri, Sübjektif Sağlık, Objektif Sağlık
|
