Bu çalışma sağlıklı kadınların menstrual döngülerinin farklı fazlarında sirkadiyen ritmin fiziksel performans düzeylerine etkisini incelemek amacıyla planlandı. Çalışma 20-40 yaş arasında olan ve düzenli menstrual döngüsü olan 19 sağlıklı kadınla (25,26±2,23 yıl) gerçekleştirildi. Çalışmaya dâhil edilen kadınların yaş, cinsiyet, boy, kilo, medeni durum ve eğitim bilgileri kayıt altına alındı. Kadınlara menstrual döngünün luteal, foliküler ve ovulasyon fazlarının her birinde üç farklı zaman diliminde (09:00, 13:00 ve 17:00’da) 6 dakika yürüme testi (6DYT) ve çift bacak ile çömelme testi uygulandı.
6DYT yapılmadan önce ve sonra kadınların kalp atım hızı ve oksijen taşıma kapasitesi değerleri kaydedildi. Fiziksel testler sonrasında Borg skalası ile kadınların algıladığı zorluk derecesi belirlendi. Menstrual döngünün luteal, foliküler ve ovulasyon fazını değerlendirmek için belirlenen günlerin herhangi bir saatinde, her fazda birer defa Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği uygulandı. Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği ile kadınların depresyon ve anksiyetelerini içeren duygu durum değerlendirmesi yapılarak sonuçlar kaydedildi.
Sirkadiyen ritmin aerobik kapasiteye etkisi incelendiğinde, günün farklı zaman dilimlerinde bireylerin 6 dakika yürüme mesafelerinin değişmediği görüldü (p>0,05). Menstrual döngünün aerobik kapasiteye etkisi incelendiğinde, luteal, foliküler ve ovulasyon fazlarında sabah zaman diliminde 6 DYT ile elde edilen mesafeler daha fazla iken (p<0,05) öğle ve akşam saatlerinde mesafeler arasında fark yoktu (p>0,05).
Menstrual döngünün anaerobik kapasiteye olan etkisi incelediğinde, ovulasyon ve foliküler fazlarında sabah, öğle ve akşam saatlerinde bireylerin çift bacak ile çömelme sayıları arasında fark yoktu (p>0,05). Luteal fazda sabah, öğle ve akşam saatlerinde bireylerin çift bacak ile çömelme sayıları arasında fark vardı (p<0,05) ve bu farkın öğlen yapılan çömelme sayısının fazla olmasından kaynaklandığı bulundu (p<0,05). Sirkadiyen ritmin anaerobik kapasiteye olan etkisine bakıldığında ise bireylerin 30 saniye içinde çift bacak ile çömelme tekrar sayılarının öğle zaman diliminde daha fazla olduğu görüldü (p<0,05).
Borg skalası ile algılanan yorgunluk düzeyleri karşılaştırıldığında, menstrual döngünün her üç fazında da akşam saatlerinde bireylerin fiziksel testler sonrasında algıladığı yorgunluk düzeyinin yüksek olduğu görüldü (p<0,05). Bireylerin duygu durumlarının ise ovulasyon fazında, luteal ve foliküler fazlara göre daha iyi olduğu bulundu (p<0,05).
Bu çalışma, menstrual döngünün farklı fazlarında sirkadiyen ritmin fiziksel performans düzeylerine etkisini inceleyen ilk çalışmadır. Çalışmanın bulguları ışığında, kadınlara yönelik aerobik değerlendirmelerin fiziksel performansı artırma etkisinin fazla olması sebebiyle sabah saatleri ve ovulasyon fazlarında yapılmasının; anaerobik değerlendirmelerin ise fiziksel performansı artırma etkisinin fazla olması sebebiyle öğlen ya da akşam saatlerinde yapılmasının daha uygun olacağı düşünüldü. Bununla birlikte, ovulasyon fazında iyilik halleri artacağı için, bu dönemde yapılan performanslarda duygu durumlarının olumlu bir etkisi olabilir.
Anahtar Kelimeler: Sirkadiyen ritim, Menstrual döngü, Fiziksel performans, Depresyon, Anksiyete, Kalp atım hızı, Oksijen taşıma kapasitesi
|
