Giriş: Beslenme; büyüme, gelişme için olduğu kadar sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürebilmek için gerekli olan enerji ve besin öğelerinden her birini yeterli miktarda sağlayacak olan besinleri besin değerini yitirmeden, sağlığı bozucu hale getirmeden kullanmaktır. Beslenme, fizyolojik olduğu kadar kültürel, sosyolojik ve psikolojik bir olaydır. Bu unsurlar, beslenme alışkanlıklarımızı etkiler. Yaşamın her evresinde bedensel ve zihinsel yönden sağlıklı olmak ve sağlığı devam ettirmek, yeterli ve dengeli beslenme ile mümkündür. Amaç: Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi öğretmenlerinin ve okul öncesi öğretmen adaylarının beslenme alışkanlıkları ve beslenme bilgi düzeylerinin incelenmesidir. Kapsam: Araştırmanın evrenini 2016-2017 eğitim öğretim yılında Türkiye’deki okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapmakta olan okul öncesi öğretmenleri ve okul öncesi öğretmenliği lisans programında öğrenim görmekte olan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi 2016-2017 eğitim öğretim yılında İstanbul, Ankara, Adıyaman, Edirne, Erzurum, Kilis illerindeki 45 okul öncesi eğitim kurumunda görev yapmakta olan 252 okul öncesi öğretmeni ve bu illerdeki 7 farklı üniversitenin (4 devlet, 3 özel üniversite) okul öncesi öğretmenliği ve çocuk gelişimi lisans programlarında öğrenim görmekte olan 213 okul öncesi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Sonuç olarak araştırma örneklemine toplam 465 katılımcı dahil edilmiştir. Sınırlıklar: Araştırma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiğinden İstanbul, Ankara, Adıyaman, Edirne, Erzurum, Kilis illerindeki 45 okul öncesi eğitim kurumundaki okul öncesi öğretmenleri ve bu illerdeki 7 farklı üniversitenin (4 devlet, 3 özel üniversite) okul öncesi öğretmenliği ve çocuk gelişimi lisans programlarında öğrenim görmekte olan okul öncesi öğretmen adayları ile sınırlandırılmıştır. Yöntem: Tarama modeline uygun olarak yapılmış bu araştırmada veri toplama aracı olarak; araştırmacı tarafından hazırlanmış olan ‘Beslenme Alışkanlığı Anketi” ve Gündoğdu (2009) tarafından geliştirilen 25 sorudan oluşan “Bireylerin Beslenme Bilgi Düzeyleri Testi” kullanılmıştır. Veriler SPSS istatistik programında analiz edilmiştir. Veri analizinde betimleyici istatistikler, Kruskal Wallis H Testi, Mann Whitney U Testi, Bağımsız Grup T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) teknikleri uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmanın anket kısmında sorulan sorulara verilen yanıtlardan elde edilen bulgulara göre; okul öncesi öğretmenlerinin %50.8’i ‘bazen’ sağlıklı beslendiğini düşünmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin %86.9’u sabah kahvaltısını en önemli öğün olarak görmekte, %83,3’ü her zaman kahvaltı yaptığını, %53.2’si her zaman öğle yemeği yediğini, %78.4’ü her zaman akşam yemeğini yediğini belirtmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin %38.1’i, reklamların beslenme tercihi üzerinde ‘bazen’ etkili olduğunu belirtmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin %74.6’sı satın aldığı ürünlerde üretim tarihine her zaman dikkat ettiğini, %90.5’i son kullanma tarihine her zaman dikkat ettiğini, %56.7’si katkı maddesi olup olmadığına her zaman dikkat ettiğini, % 73.8’i ürünün firma ismine her zaman dikkat ettiğini belirtmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin %52’si sabah öğününü genellikle evde yediğini, %68’i öğle öğününü genellikle okulda yediğini, %91.3’ü akşam öğününü genellikle evde yediğini belirtmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin %45.2’si yemeklerde öncelikle ‘lezzete’ dikkat ettiğini belirtmiştir. Lisans okul öncesi öğretmenliği mezunu olan okul öncesi öğretmenlerinin beslenme bilgi düzeyleri, lise çocuk gelişimi ve önlisans çocuk gelişimi mezunu olanlara göre daha yüksektir. Mesleki kıdemi 6-10 yıl arasında olan okul öncesi öğretmenlerinin beslenme bilgi düzeyi, mesleki kıdemi 1 ay-5 yıl arasında olanlara göre daha yüksektir. Okul öncesi öğretmen adaylarının %53’ü ‘bazen’ sağlıklı beslendiğini düşünmektedir. Okul öncesi öğretmen adaylarının %75.1’i sabah kahvaltısını en önemli öğün olarak görmekte, %51.6’sı her zaman kahvaltı yaptığını, %52.6’sı ‘bazen’ öğle yemeği yediğini, %78.4’ü her zaman akşam yemeğini yediğini belirtmektedir. Okul öncesi öğretmen adaylarının %51.6’sı, reklamların beslenme tercihi üzerinde ‘bazen’ etkili olduğunu belirtmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarının %59.6’sı satın aldığı ürünlerde üretim tarihine her zaman dikkat ettiğini, %91.1’i son kullanma tarihine her zaman dikkat ettiğini, %50’si katkı maddesi olup olmadığına ‘bazen’ dikkat ettiğini, %50’si ürünün firma ismine her zaman dikkat ettiğini belirtmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarının %65.7’si sabah öğününü genellikle evde yediğini, %66.2’si öğle öğününü genellikle okulda yediğini, %84’ü akşam öğününü genellikle evde yediğini belirtmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarının %53.1’i yemeklerde öncelikle ‘lezzete’ dikkat ettiğini belirtmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarının beslenme bilgi düzeyi eğitim görmekte olduğu okul ve bölüme göre farklılaşmazken sınıf düzeyine göre farklılaşmaktadır. Buna göre; 2.sınıftakilerin beslenme bilgi düzeyleri 3. ve 4. sınıftakilere göre daha yüksektir. Sonuç: Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmenleri ile okul öncesi öğretmen adaylarının beslenme alışkanlıklarının birbirinden farklı olduğu saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin beslenme bilgi düzeyi eğitim durumuna ve mesleki kıdeme göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Okul öncesi öğretmen adaylarının beslenme bilgi düzeyi eğitim görmekte oldukları okul ve bölüme göre farklılaşmazken; sınıf düzeyine göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Okulöncesi Öğretmenliği, Beslenme Alışkanlıkları, Beslenme Bilgi Düzeyi
|
