Kanser, mikro ve makro çevredeki çeşitli faktörlerin genetik materyal üzerinde yaptığı değişiklikler sonucu gelişen kronik bir hastalıktır. Besin tüketimi ve besin takviyeleri gerekli çevresel faktörler olarak kabul edilir. Literatürde diyette yer alan besinlerinin miktar ve kalitesinin kanser insidansı ve patogenezi ile olan güçlü ilişkisini bildiren çalışmalar mevcuttur.
Besin ögelerinin fizyolojik işlevleri yöneten moleküler mekanizmalar ile etkileştiğinin ve söz konusu mekanizmaları etkilediğinin anlaşılması nütrisyon alanında bir devrimdir. Günümüzde nütrisyon bilimi eskiden olduğu gibi epidemiyolojik çalışmalar ile besin-hastalık ilişkisini araştırmaktan çok, hücre ve moleküler biyoloji, biyokimya ve genetik bilimleri teknolojilerinin bütünleşmiş yaklaşımını benimsemektedir. Besinlerin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin anlaşılması amacı ile yapılan çalışmalar, iki temel gözleme dayanmaktadır. Bunlardan birincisi nütrisyonel çevrenin, gen ekspresyonunu etkilemesi ve ikincisi ise bireyin genotipine bağlı olarak besin ögelerinin metabolizması değişmesi ve sağlık durumu etkilenmesidir.
Kemoprevensiyon, epidemiyolojik bazlı farklı çalışmalarda, kanser riskinin azalması ile biyolojik olarak aktif maddelerin farklı sınıflarının tüketilmesi arasındaki ilişkiyi vurgulamaktadır.
Doğal bileşikler, doğal kaynaklardan elde edilen farklı moleküler yapıların heterojenliği nedeni ile çok yönlü özelliklere sahiptir ve literatürde bu alandaki çalışmaların yetersizliği sebebi ile tam olarak aydınlatılamamıştır.
Bu araştırmada biyoaktif gıda bileşenleri ve doğal bileşikler alanında yapılan çalışmalar, kanser hastalığı ile ilişkilendirilerek derlenip geleceğe yönelik kanser tedavisi ve besin etkileşimi konusunda yol gösterici olması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kanser, Kemoprevensiyon, Besin, Gen, Biyoaktif gıda bileşenleri
|
