Obezite insan vücudunda aşırı miktarda yağ depolanması sonucunda fiziksel ve ruhsal sorunlara neden olan bir enerji metabolizması bozukluğudur. 2019 yılı TÜİK verilerine göre 15 yaş üstü obez bireylerin oranı 2016 yılında %19,6 iken 2019'da %21,1 olduğu bulunmuştur. Obezitenin hızlı bir şekilde artmasını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerden birisi ise gıda katkı maddeleridir. Gıda katkı maddesi (GKM) bir birey için besleyici değeri olup olmadığına bakılmadan, tek başına bir gıda olarak tüketilmesi uygun olmayan, ham gıda ve yardımcı gıda maddesi olarak kullanılmayan, teknolojik amaçlar doğrultusunda üretim, işleme, hazırlama, paketleme, taşıma, depolama zamanlarında gıdaya ek olarak ilave edilen ve bu aşamalarda kalıntı ve türevleri bir maddelerde bulundurabilen maddelerdir. Gıda katkı maddelerinin düzenlenmesi, hangi miktarda ekleneceğine karar verilmesi, dökümanlarının hazırlanması gibi işlemler CAC, JECFA, CCFA kuruluşları tarafından kontrol edilmektedir. Doğada 8000’in üzerinde gıda katkı maddesi bulunur fakat AB 297’sinin kullanımına izin vermiştir ve 24 sınıfta toplamıştır. Kişilerin ve çocukların hazır gıdaya yönelmesinde temel sebepler kolay ulaşılabilir olması, reklamların çocukların ilgisini çekecek şekilde sevdiği çizgi kahramanları kullanılarak hazırlanması ve daha ucuz olmasıdır. Kişiler hazır gıdaya bu kadar çabuk ulaşmasına rağmen bu gıdaların güvenirliği ve kanserojenik, toksikolojik açısından ne kadar güvenli olduğu konusunda ise sürekli bir kaygı içerisindedirler. Yapılan çalışmalarda GKM’nin genotoksik ve karsinojenik etkilere sahip olduğu, bazılarının da kişilerde hiperaktivite, alerji, nörodejeneratif hastalıklar, obezite, diyabet, üreme ve gastrointestinal sisteme ilişkin bozuklukların oluşumunda rol oynadığı tespit edilmiş ve bu maddelerin sağlık üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar arttırılmış ve kullanımlarına sınırlamalar getirilmiştir. Bu sebepten mümkün olduğunca gıda katkı maddesi içerenler ürünlerin kullanımını en aza indirmeye çalışmalıyız.
Anahtar Kelimeler: Gıda Katkı Maddeleri, Obezite, Sağlıklı beslenme.
|
