Genelde hamilelik öncesi insanların aklına sadece anne beslenmesinin etkili olduğu gelse de hamilelik planlayan her anne kadar babanın da beslenmesine dikkat etmesi gerekir.Beslenmenin yanı sıra alkol,sigara kullanımı,vücut ağırlığı,vücudun vitamin-mineral eksikliği gibi etmenler her iki taraf için de önemlidir.(1)
Anne-babanın gebelik öncesinde aşırı kilolu olması ve obezite durumu,bebeğin ileriki dönemlerinde obezite için risk faktörüdür.Yapılan çalışmalarda obeziteye bağlı metabolik hastalığı bulunan anne-babaların oosit ve spermlerinin döllenme sürecini ve embriyonun gelişimini olumsuz etkilediği görülmüştür.Bu sebeple rehberler gebelik düşünen anne-babaların sağlıklı bir şekilde kilo vermesini önermektedir.(2)
Annenin hamilelik öncesi ve sırasında alkol tüketimi,doğum kusurları ve nörogelişimin gerilemesiyle ilişkilidir.Babanın alkol kullanması ise sperm anormalliklerini arttırmaktadır.Çin’de yapılan bir çalışmada 160 bin anne-babanın %31’inin sadece babanın alkol tüketmesiyle doğum kusurlarının arttığı görülmüştür.Bu durum babanın alkol tüketiminin bebek gelişiminde olumsuz etkilerinin ciddiyetini gösterir.(3)
Çocukluk çağı obezitesi babanın sigara tüketimiyle ilişkilidir. Shenzen’de yapılan bir çalışmada doğumdan sonra baba sigarasına maruz kalmaktan ziyade gebe kalmadan önce baba sigarasına maruz kalınmasının obeziteyle daha çok ilişkilendirilmiştir. (4)
Hamilelik öncesi ve hamilelikte folat alımı nöral tüp defektinde koruyucu etkiye sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) NTD'yi önlemek için tüm kadınların gebelik öncesi dönemden 12 haftalık gebeliğe kadar günlük folik asit takviyesi alması gerektiğini belirtmiştir.Yapılan çalışmalarda beyin gelişiminde ve bilişsel performansın artmasında önemi gösterilmiştir.(5)Anne ve bebek için önemli olan folat babalar için de çok önemlidir.Yapılan bir çalışmada gebelik öncesi babaların 4 ay boyunca günlük 4 mg folat alımında gebelik süresini etkilediği görülmüştür.Ayrıca babanın folat yetersizliğinde bozulmuş sperm kalitesi görülmektedir ve bebeğin hücre oluşumunda anomaliler olmaktadır.(5)
Sonuç olarak gebelik öncesi anne ve babanın beslenme durumu ve sağlıklı yaşam stili bebeğin gelişimini güçlü bir şekilde etkiler. Babaların protein,şeker ve yağdan çok kısıtlı bir diyet veya tam tersi çok fazla miktarlarda içeren bir diyet tüketmesi olumsuz gebelik sonuçlarına ve metabolik değişikliklere yol açabilir.(6)Bu sebeple ebeveynlerin bu süreçte beslenmelerine ayrıca özen göstermesi gereklidir.
Anahtar Kelimeler: hamilelik,baba beslenmesi,folat,sigara,alkol
|
